مظهری از قطب‌نمای همراه! هوش فضایی (دیداری) توانایی درک صحیح جهان به‌صورت بصری

مظهری از قطب‌نمای همراه!

همان‌طور که در مقالۀ استعدادیابی گاردنر گفته شد، هوش فضایی _ تصویری  یکی دیگر از انواع هوش ارائه شده توسط آقای هوارد گاردنر است.

تابه‌حال افرادی را دیده‌اید که به راحتی جهات مختلف را تشخیص بدهند و هرگز در جایی ناآشنا مسیر خود را گم نکنند؟

چرا راه دور برویم؟ تابه‌حال در مسابقات ماشین‌سواری افرادی را دیده‌اید که همراه با نقشه‌ای در کنار راننده می‌نشیند و در انتخاب مسیر درست به راننده کمک می‌کنند؟ این افراد از هوشی تحت عنوان هوش فضایی _ تصویری برخوردارند که این موارد، تنها بخش بسیار کوچکی از قابلیت‌های این هوش محسوب می‌گردد.

بسیاری بر این باور هستند که تمام این هوش‌ها ذاتی بوده و هر کس که از آن کم‌برخوردار باشد، به هیچ وجه نمی‌تواند از مزایای آن بهره‌مند شود؛ اما خبر خوب این است که هوش فضایی _ تصویری و همچنین دیگر هوش‌های ارائه شده توسط آقای گاردنر، قابل ارتقاء بوده و هر یک از شما عزیزان با مطالعۀ این مقاله و موارد ذکر شده، قادر به افزایش این هوش و همچنین دیگر هوش‌های گاردنر خواهید بود.

ما در این مقاله قصد داریم آن را به‌طور کاملاً شفاف و ساده شرح دهیم؛ پس با ما در مقالۀ هوش فضایی _ تصویری همراه باشید…

هوش فضایی: تابه‌حال به رمان‌هایی که خوانده‌اید دقت کرده‌اید؟ و یا تابه‌حال افرادی را دیده‌اید که رمان، داستان، و… را طوری شرح دهد که تمامی جزئیات برایتان آشکار شود؟

هرکجا که صحبت از درک کردن باشد، اولین موضوعی که به ذهن اشخاص می‌رسد، هم‌دردی با افراد و قرار دادن خود در موقعیت و وضعیت افراد می‌باشد. اما در این مقاله به بُعد دیگری از درک کردن روبه‌رو خواهیم شد. بُعدی که مربوط به درک اجسام و موقعیت آنان خواهد بود.

البته لازم به ذکر است که درک اشخاص نیز ملزم به برخورداری تا حد قابل قبولی از این هوش می‌باشد.

هوش چندگانه گاردنر به 9 دسته تقسیم میشود: 1:هوش بدنی(جنبشی-حرکتی) 2:هوش درون فردی 3:هوش برون فردی 4:هوش فضایی 5:هوش طبیعت‌گرا 6:هوش منطقی – ریاضی 7:هوش موسیقیایی 8:هوش زبانی کلامی 9:هوش هستی گرا

از آن‌جا که هر فرد می‌تواند از چند هوش به‌طور هم‌زمان برخوردار باشد، نیاز است توضیحات بسیار دقیق‌تری در خصوص

انواع هوش(ویکی پدیا) از جمله چگونگی رشد هوش، کارایی هریک از هوش‌ها، و… بداند که در ادامه به یکی از آن‌ها می‌پردازیم:

• هوش فضایی:

اگر بخواهیم تعریفی کلی از هوش فضایی به شما کاربران عزیز ارائه دهیم، باید عارض شویم که هوش فضایی، ظرفیتی از افراد در توانایی درک و موقعیت اجسام را در بر می‌گیرد که معمولاً این قابلیت، به نیمکره و یا همان لوب سمت راست مغز تعلق خواهد گرفت.

حال به تعریف گاردنر می‌پردازیم: توانایی درک صحیح جهان به‌صورت بصری، اعمال تغییرات در درک ابتدایی خود از محیط و توانایی بازسازی ابعاد تجربۀ تصویری حتی در غیاب چیزی که این تجربه را پدید آورده است.

بهتر است با یک مثال شروع کنیم: یکی از دوستان شما طی روزهای گذشته به مکانی خاص رفته باشد و اکنون بخواهد برای شما از آن مکان تعریفی ارائه دهد. طوری آن مکان و ریز به ریز جزئیات آن جا را برایتان شرح می‌دهد که به‌طور کامل قادر به درک آن محیط خواهید بود و انگار که شما هم در آن جا حضور داشتید.

این افراد بدین منظور که از قابلیت به‌خاطر سپردن بسیار بالایی برخوردارند، قادر به شرح کاملی از یک مکان و یا یک مسیر و… خواهند بود. به همین سبب آنان به نقشه خوان‌های بسیار ماهری معروف‌اند. نقشه‌خوانی آنان تا حدی خوب است که گویی هیچ‌گاه در هیچ مکانی گُم نخواهند شد!

اگر از آن‌ها بخواهید تا شرحی دقیق و کامل از موجودات فرازمینی و غیرقابل تصور ارائه دهند، به‌خوبی از پس این کار برخواهند آمد؛ زیرا آنان از قوۀ تخیل بسیار بالایی برخوردارند و قادر به ساخت هر چیزی در ذهنشان به‌صورت سه‌بعدی هستند.

افرادی که در این دسته‌بندی از انواع هوش قرار می‌گیرند، بدین سبب که از قوۀ تجسم بسیار بالایی برخوردارند، طراحان بسیار ماهری نیز هستند. آن‌ها می‌توانند به‌راحتی هرچیزی را که بخواهند در ذهن خود به‌صورت سه‌بعدی و از تمام زوایا متصور شوند و آن را بر روی صفحه‌ای پیاده کنند، به‌طوری که توجه بسیاری از افراد و مخاطبین را به آن جلب کنند.

لازم به ذکر است که آن‌ها از مهارت بسیار بالایی در حل جدول‌ها و نمودارهای بسیار پیچیده برخوردارند.

• نکته:

افرادی که دارای هوش دیداری – فضایی هستند، با دیدن عکس‌ها و اشکال لذت خواهند برد و در خصوص آن‌ها تأمل خواهند کرد و برای در اختیار گرفتن داده‌ها و فرضیات، افراد ملزم هستند که یک شکل و یا یک قالب تصویری در ذهن خود بسازند. افرادی با هوش فضایی، علاقۀ بسیار زیادی به مشاهده طرح‌ها، دیاگرام‌ها، عکس‌ها و ویدئوها از خود نشان می‌دهند.

شناخت دیاگرام‌ها، شناخت اشکال، خلق تماثیل، خلق داستان‌های بصری، جهت‌شناسی، تغییر عکس‌ها، بازسازی، وصف عکس‌های بصری و… ازجمله مواردی است که در آن‌ها تخصص ویژه‌ای از خود نشان خواهند داد.

• افرادی با هوش فضایی بالا، از چه ویژگی‌هایی برخوردارند؟

در بخش قبلی تا حدودی با مهارت و ویژگی‌های منحصربه‌فرد اشخاصی که در این دسته‌بندی از انواع هوش قرار می‌گیرند آشنا شدیم. حال در این قسمت به بررسی مختصرتر و کلی‌تری از ویژگی‌ها و مواردی که این دسته از افراد از انجام آن‌ها لذت می‌برند خواهیم پرداخت:

• توانایی درک اجسام و موقعیت آن‌ها
• توانایی حل جدول و پازل‌های بسیار پیچیده
• ساخت ماکت
• درک و طراحی سه‌بعدی
• نقشه‌خوانی حرفه‌ای
• به‌خاطر سپردن رویدادها به همراه جزئیات
• ثبت عکس‌های بسیار جذاب
• علاقه‌مند به رنگ‌ها
• و…

این هوش در درک و به‌کارگیری مباحث ریاضیات، بخش هندسه کاربرد بسیار ویژه‌ای دارد. برای مثال: فردی یک شیء هندسی ذهنی قابل اندازه‌گیری و حرکت را در ذهن خود می‌سازد تا محاسبات هندسی و تشخیص الگوها را تسهیل بخشد و یا یک فرد ریاضی‌دان، از قوۀ تجسم خود برای ارتقای مقایسۀ کمّی بهره خواهد گرفت.

در آخر لازم به ذکر است که برخورداری از مهارت‌های هوش فضایی، در حوزه‌هایی همچون علوم، تکنولوژی، مهندسی و STEM  از اهمیت بسیار زیادی برخوردار است. برای درک بهتر این موضوع مثالی مطرح می‌کنیم:

فرض کنید فردی در زمینۀ زمین‌شناسی تحقیق و فعالیت می‌کند. او قادر است حرکت ورقه‌های تکتونیک را در ذهن خود تصور کند و آن را برای رسیدن به شکل موردنیاز تغییر دهد تا چگونگی فرایند تشکیل زمین را به تصویر بکشد.

جراحان نیز قادر به بهره‌گیری از این هوش در جراحی‌های خود هستند. به‌طوری که یک جراح مغز و اعصاب، قادر به مجسم کردن مناطق مختلفی از مغز در ذهن خود می‌باشد تا نتیجۀ جراحی را بررسی و پیش‌بینی کند.

یک مهندس ساختمان از این هوش می‌تواند در نحوۀ تأثیرگذاری احتمالی نیروهای گوناگون بر طرحی که برای یک بنا در نظر گرفته شده، در ذهن خود تجسم کند.

• مشاغل مربوط به هوش فضایی:

در ابتدا لازم به ذکر است که افرادی که از هوش دیداری – فضایی بالایی برخوردارند، اغلب در یکی از شاخه‌های علوم STEM در حال تحصیل‌اند و در همان حیطه مشغول به کار می‌شوند.

همان‌طور که گفته شد، این هوش در مشاغلی همچون جراحی، زمین‌شناسی و بسیاری از مشاغل دیگر تأثیرگذار خواهد بود.

از آن جا که این دسته از افراد دارای قوۀ تجسم بسیار بالایی هستند، به نبوغ خاصی در هنرهای تجسمی خواهند رسید. در ادامه به برخی دیگر از انواع مشاغلی که آن‌ها می‌توانند در آن بدرخشند خواهیم پرداخت:

• معمار
• نقاش
• بازیکن شطرنج
• مجسمه‌ساز
• طراح
• گرافیست
• فیلم‌ساز
• شعبده‌باز
• جهت‌یاب
• فیزیک‌دان نظری
• استراتژیست جنگ
• مهندس مکانیک
• طراح فضای داخلی
• عکاس
• طراح مد
• دریانورد
• خلبان
• و…

• راه‌های تقویت هوش فضایی:

همان‌طور که در مقالات دیگر گفته شد، انواع هوش را می‌توان تقویت کرد و متناسب با رشته، شغل، حرفه و مهارت خود، از آن‌ها بهره گرفت. به همین منظور طی تعاریف متعدد، این هوش جزء آن دسته از انواع هوش قرار خواهد گرفت که فراگیری و تقویت آن تا حد قابل قبولی برای تمامی انسان‌ها ضروری است.

1. در ابتدای امر برای تقویت این هوش، انواعی از تست‌های هوش تصویری را انجام دهید و سعی کنید روند تقویتی خود را طی هر تست بررسی کنید. این تست‌ها در دید اول بسیار ساده و کم‌اهمیت به‌نظر خواهند رسید، اما در واقع این تست‌ها به شما کمک خواهند کرد تا قدرت تصویرسازی، تجسم و به‌خاطر سپردن موارد در شما تا حد چشم‌گیری افزایش یابد.
2. به هیچ وجه از بازی‌های تجسمی غافل نشوید. شطرنج، لگو، جورچین، بازی‌های کامپیوتری، مثلث‌های تنگرام، پازل‌هایی نظیر پازل‌های سه‌بعدی، جنگا، و… از جمله بازی‌هایی هستند که در تقویت هوش دیداری – فضایی تأثیر بسزایی خواهند داشت.
3. عکاسی کردن، بدین منظور که مرتبط با تصاویر می‌باشد، جزء آن دسته از مواردی است که ارتباط مستقیمی با هوش تصویری – فضایی خواهد داشت.
4. اگر به یاد داشته باشید در ابتدای مقاله گفتیم که افرادی که از هوش دیداری – فضایی بالایی دارند، از قابلیت جهت‌یابی و مسیریابی بسیار بالایی نیز برخوردار هستند. به همین منظور عدم استفاده از GPS، سبب می‌گردد تا سعی کنید خودتان مسیر و جهت را بیابید که این امر قطعاً تأثیر بسزایی بر رشد و تقویت هوش فضایی خواهد داشت.
5. نقاشی‌های سه‌بعدی، از جمله موارد دیگری است که سبب می‌گردد تا قوۀ تجسم سه‌بعدی شما تا حد چشم‌گیری افزایش یابد. شما در این روش می‌بایست سعی کنید جسمی را به‌صورت سه‌بعدی در ذهن خود تجسم کنید به‌طوری که تمام زوایای آن برایتان قابل درک باشد. سپس آنچه را که در ذهن خود تصور کرده‌اید را بر روی کاغذ پیاده سازید.
6. و…

 

• کلام آخر:

همان‌طور که گفته شد، هوش دیداری – فضایی به‌منظور توانایی شناخت نمودهای بصری و عینی توسط گاردنر ارائه گردید. این موضوع بدین معناست که افراد از توانایی شناخت اشکال و اشیاء برخوردارند و قادر به ایجاد اشکال و ساخته‌های باطنی و عقلی متبحرانه برای تحلیل و پاسخ به مسائل گوناگون می‌باشند.

با بهره‌گیری از این هوش، افراد قادر خواهند بود که اشکال را در فکر خود تغییر دهند و آن را به‌طورکامل در افکار و ذهن خود تجسم کنند که این امر در بسیاری از مشاغل و همچنین امور روزمره تأثیرگذار خواهد بود.

آیا شما هم شامل افرادی هستید که دارای هوش دیداری – فضایی بالایی هستند؟ و یا دوست دارید که این هوش را در خود تقویت کنید؟ پس ریز به ریز نکاتی که در این مقاله ذکر شده را انجام دهید و حتماً خود و روند رشدتان را بررسی کنید.