با گذر از مباحث استعداد چیست؟ و استعداد برای چه کسانی؟، در مقالۀ استعدادیابی گاردنر به بررسی و معرفی هوش‌های ده‌گانۀ آقای گاردنر پرداختیم و همان‌طور که می‌دانید، هوش طبیعت‌گرا یکی دیگر از مهم‌ترین هوش‌های ارائه شده توسط آقای هوارد گاردنر می‌باشد که به‌نوعی زندگی روزمرۀ تمام انسان‌ها را به خود درگیر کرده است. انسان‌ها همواره از شروع خلقت با طبیعت در تعامل بوده و اصلی‌ترین نیازهای روزمرۀ خود را شخصاً از طبیعت به‌دست آورده و امروزه نیازهای مختلف خود از جمله لبنیات، گوشت و مرغ، سبزیجات و… را به‌واسطۀ کارخانه‌ها و مراکز مختلف تأمین می‌کند؛ اما به‌طورکلی ارتباط او با طبیعت از بین نرفته؛ پس به جرئت می‌توان گفت که انسان همواره با طبیعت در تعامل است. اما در میان تمام ما انسان‌ها، افرادی هم هستند که دیدگاه بسیار جالبی نسبت به طبیعت دارند و به نوعی علاوه‌بر تأمین نیازهای خود، از شگفتی‌ها و تنوع موجود در آن لذت بسیار زیادی می‌برند و به‌سادگی از آن‌ها نمی‌گذرند. از آنجا که این هوش از عجایب و همچنین شگفتی‌های زیادی برخوردار است، ما در مقالۀ هوش طبیعت‌گرا به بررسی دقیقی از آن پرداختیم؛ با ما همراه باشید… شاید برایتان سؤال باشد که این هوش طبیعت‌گرا در چه بخشی از زندگی افراد تأثیر خواهد گذاشت؟ در پاسخ به این سؤال لازم به ذکر است که هوش طبیعت‌گرا ، از دوران انسان‌های اولیه تا کنون زندگی انسان را به خود درگیر کرده و قطعاً تأثیر بسزایی در زندگی هر یک از ما خواهد داشت. انسان‌های اولیه به‌منظور شرایط محیطی که در آن قرار داشتند، ملزم به ارتباط و تعامل با طبیعت بودند و امروزه، این ارتباط با توجه به شرایط محیطی، طبیعتاً کم‌تر شده و به گروهی از انسان‌ها محدود شده است. هوش چندگانه گاردنر به 9 دسته تقسیم میشود: 1:هوش بدنی(جنبشی-حرکتی) 2:هوش درون فردی 3:هوش برون فردی 4:هوش فضایی 5:هوش طبیعت‌گرا 6:هوش منطقی – ریاضی 7:هوش موسیقیایی 8:هوش زبانی کلامی 9:هوش هستی گرا از آنجا که هر فرد می‌تواند از چند هوش به‌طور هم‌زمان برخوردار باشد، نیاز است توضیحات بسیار دقیق‌تری در خصوص انواع هوش(ویکی پدیا) از جمله چگونگی رشد هوش، کارایی هریک از هوش‌ها، و… بداند که در ادامه به یکی از آن‌ها می‌پردازیم: یکی از دلایلی که این هوش تحت عنوان مهم‌ترین هوش شناخته میشود، تأثیری است که بر دیگر انواع هوش خواهد گذاشت. در این مقاله با خصوصیات اخلاقی و رفتاری آن دسته از افرادی آشنا خواهیم شد که مظهری از طبیعت‌اند و بخش کوچکی از طبیعت را درون خود جای داده‌اند. در ادامۀ با ما همراه باشید.
در ابتدا لازم است بدانید که این هوش، تأثیر بسیار زیاد و مستقیمی بر روی دیگر انواع هوش افراد خواهد گذاشت و به قولی، دیگر هوش‌های مطرح شده توسط گاردنر، تأثیرپذیری بسیار زیادی از این هوش خواهند داشت که بر رشد و تقویت آن‌ها نیز مؤثر است. طبق بررسی‌های انجام شده توسط گاردنر، افرادی که از هوش طبیعت‌گرای بالایی برخوردارند، علاقۀ بسیار شدیدی به محیط طبیعی و طبیعت از خود نشان می‌دهند و در درون خود، سرچشمه‌ای از طبیعت خواهند یافت.
شاید تابه‌حال کودکانی را در اطراف خود دیده باشید که علاقۀ زیادی به دایناسورها، کتاب‌های مربوط به آن‌ها، اسباب‌بازی‌های حیوانات، و… از خود نشان می‌دهند. معمولاً در میان اسباب‌بازی‌های این دسته از کودکان، با ماکت‌هایی از حیوانات مواجه خواهید شد و یا کودکانی که با دیدن حیوانات خانگی، ذوق بسیار زیادی از خود نشان می‌دهند که این موضوع به‌منظور بالا بودن هوش طبیعت‌گرای آن‌ها می‌باشد.
افرادی که در این دسته‌بندی از انواع هوش قرار می‌گیرند، علاقۀ بسیار زیادی به طبیعت‌گردی، جانوران و هرچیزی که مربوط به طبیعت میشود، دارند. آن‌ها توانایی بسیار بالایی در به‌خاطر سپردن گونه‌های جانوری و گیاهی دارند و از تحقیقات در مورد آن‌ها بسیار لذت می‌برند. این هوش به افراد این قابلیت را می‌دهد تا گونه‌های مختلفی از جانوران و گیاهان را شناسایی کنند و هریک را مطابق با معیارهای اصولی دسته‌بندی کرده و آن‌ها را درک کنند. در دوران انسان‌های نخستین، مبحثی تحت عنوان هوش و هوشی به نام هوش طبیعت‌گرا مطرح نبود. اما شاید جالب باشد بدانید که در دوران انسان‌های نخستین، انسان‌ها طبیعتاً برای رشد و بقای خود، تعامل و ارتباط بسیاری با طبیعت داشته‌اند و انسان‌هایی که از هوش طبیعت‌گرای بالاتری برخوردار بودند، در این امر موفق‌تر بودند. در ادامه به بررسی برخی از عواملی که این موضوع را به اثبات می‌رساند خواهیم پرداخت: شناسایی حیوانات و اهلی کردن آن‌ها برای جلوگیری از حمله کردن آن‌ها به انسان و در ادامه شناسایی آب و هوای منطقه برای آن که سیل، باران، برف، و… سبب آسیب به خانه‌هایشان نشود و همچنین شناسایی مواد غذایی برای رفع گرسنگی و ادامۀ بقا. اگر بخواهیم به‌طورکلی شرحی در خصوص احساس این دسته از افراد ارائه دهیم، باید عارض شویم: این افراد در طبیعت، احساس آرامش بسیار زیادی دارند و ترجیح می‌دهند زمان بیشتری را در طبیعت و محیط‌های خارج از منزل بگذرانند؛ به همین منظور است که هوش طبیعت‌گرا تا حدودی در برخی موارد، مشابه هوش برون‌فردی و یا همان هوش اجتماعی است.
افرادی که از هوش طبیعت‌گرای بالایی برخوردارند، معمولاً گوشه‌ای از طبیعت را به داخل منازلشان می‌آورند. برای مثال شاید دیده باشید خانه‌هایی که پر از گل و گیاه می‌باشد و یا افرادی که حیواناتی همچون سگ، گربه، پرندگان، و… را به‌عنوان عضو جدیدی از خانوادۀ‌شان می‌پذیرند و به خانۀ‌شان می‌آورند. حتی لازم به ذکر است که برخی افراد نیز هستند که روزانه در مواقعی که به گل و گیاه‌هایشان آب می‌دهند، برایشان آهنگ می‌گذارند و با آن‌ها همانند کودکان‌شان صحبت می‌کنند. هوش طبیعت‌گرا در بخشی از مغز انسان قرار دارد که قابلیت درک و شناخت الگوریتم‌ها، نقشه‌ها، شناخت مغایرت پدیده‌های گوناگون طبیعی و همچنین دسته‌بندی آن‌ها و برقراری رابطه میان اجزای طبیعت را بر عهده دارد.
در ادامه به برخی دیگر از ویژگی این دسته از افراد می‌پردازیم:
افرادی که از هوش طبیعت‌گرای بالایی برخوردارند، معمولاً در دوران کودکی‌شان علاقۀ بسیار شدیدی به خاک‌بازی و کمک کردن به والدین خود در کاشت گل و گیاه دارند و معمولاً در نقاشی‌هایشان حتماً کشیدن کوه، درخت، جنگل، حیوانات، و… را دریغ نمی‌کنند. آن‌ها از خواندن و شنیدن داستان و قصه‌هایی که درخصوص حیوانات و جنگل است و یا تصاویری در این زمینه در آن وجود دارد، لذت بسیار زیادی خواهند برد. این افراد در دوران تحصیل خود، معمولاً دوست دارند که کنار پنجرۀ کلاس بنشینند و به محیط بیرون دسترسی داشته باشند. آن‌ها در این دوران از دروسی همچون مطالعات اجتماعی، زمین‌شناسی، علوم، زیست‌شناسی، فارسی، و… که گرایش بیشتری به این هوش دارند، لذت بیشتری خواهند برد و احتمال این‌که در یکی از همین شاخه‌ها اقدام به انتخاب رشته کنند و در آن فعالیت کنند بسیار زیاد است.
جذابیت و ویژگی‌های بارز این هوش به‌گونه‌ای است که بسیاری مشتاق‌اند تا این هوش را در خود ارتقا بخشند تا درک والاتری از طبیعت داشته باشند. در این بخش به برخی از مواردی که به تقویت و رشد این هوش کمک بسزایی خواهد داشت اشاره خواهیم کرد:
در گام اول، حتماً سعی کنید با طبیعت در تعامل باشید. تعامل و ارتباط با طبیعت بدین منظور نیست که به کل از زندگی شهرنشینی دور شوید و در روستا زندگی کنید؛ بلکه ارتباط با محیط بدین معناست که اعمالی که شما را به طبیعت نزدیک‌تر می‌کند را انجام دهید. برای مثال در حیاط منزلتان باغچه‌ای کوچک طراحی کنید و اقدام به کاشت گل و گیاهان متنوع کنید و به آن‌ها رسیدگی کنید و یا روزانه زمانی را برای قدم زدن در پارک نزدیک منزل و یا محل کارتان اختصاص دهید. حین قدم زدن در پارک سعی کنید توجه بیشتری به اطرافتان داشته باشید و سعی کنید گیاهانی که طی مسیر با آن‌ها مواجه می‌شوید را به‌خوبی بنگرید و آن‌ها بررسی کنید.
تا جایی که امکان دارد، روزهایی را به طبیعت‌گردی اختصاص دهید. برای مثال هفته‌ای یک روز را برای کوهنوردی، رفتن به جنگل، کمپ کردن، و… اختصاص دهید و سعی کنید طی این روز، محیط پیرامون خود را به‌طور کامل زیر نظر داشته باشید و تمامی مواردی که به چشم می‌خورد را به‌طور کامل بررسی کنید.
ثبت مواردی که مشاهده می‌کنید، تأثیر بسزایی بر رشد این هوش خواهد داشت. دفترچه‌ای را برای ثبت وقایع و موارد طبیعی محیط پیرامون خود اختصاص دهید و هر آن‌چه را که مشاهده می‌کنید، به‌طور کامل در آن دفترچه یادداشت کنید. لازم به ذکر است که ثبت موارد به‌صورت نوشته، به آن‌چه مشاهده می‌کنید منتهی نخواهد شد و آن‌چه را که احساس می‌کنید و یا می‌شنوید نیز جزء مواردی‌اند که ارتباط مستقیمی با طبیعت دارند. عکاسی نیز ازجمله مواردی است که قابل ثبت است و بعد مدتی که مجدداً چشم‌تان به آن عکس بخورد، تمامی خاطرات آن روز برایتان تازه خواهد شد که قطعاً احساس خوشایندی را به شما منتقل خواهد کرد. برای ثبت مشاهدات تمرینی را برایتان در نظر گرفته‌ایم: آیا به‌خاطر دارید آخرین باری که به یک پارک رفته‌اید و یا زمانی را در جنگلی سپری کرده‌اید، با چه مواردی مواجه شده‌اید و چه چیزهایی توجه شمارا به خود جلب کرده؟ سعی کنید تمامی موارد و وقایع را به‌خاطر بیاورید و حتماً آن را یادداشت کنید.
در آخر لازم است برخی موارد را مطرح کنیم تا والدین و همچنین معلمان عزیز، در رشد و تقویت این هوش در فرزندانمان سهیم باشند: والدین عزیز در بخشی از محیط منزل (تراس، جلوی پنجره، و…) گیاهان و گلدان‌هایی را قرار دهید و مسئولیت رسیدگی و آب دادن به آن‌ها را فرزندتان بسپارید. همچنین کادر محترم مدارس، حتماً در محیط منزل و یا کلاس درس گلدان‌ها و گیاه‌هایی را قرار دهند. قطعاً برخی از دانش‌آموزان مسئولیت آبیاری و رسیدگی به این گلدان‌ها برعهده خواهند گرفت.
از آن جا که تمامی ویژگی‌ها و موارد مرتبط با هوش طبیعت‌گرا، سرچشمه‌ای منتهی به طبیعت می‌باشد و طبیعتاً مشاغل مربوط به این هوش نیز ارتباط بسیار نزدیکی با طبیعت خواهد داشت و همان‌طور که طی این مقاله، ویژگی‌ها و موارد مربوط به این هوش را بررسی کردیم، مشاغلی که مربوط به هوش طبیعت‌گرا می‌باشد تا حدودی قابل حدس خواهد بود.
با این حال در ادامه به معرفی هریک از مشاغلی که منتهی به هوش طبیعت‌گرا میشود، خواهیم پرداخت:
زیست‌شناسی
از آن جا که طبیعت دارای انرژی مثبتی است که انسان می‌تواند از آن به‌عنوان منبعی از انرژی مثبت بهره‌گیرد، تأثیر بسیار مثبت و بسزایی بر سبک زندگی، خلقیات، رفتار، نگرش، و… افراد خواهد داشت. نکتۀ بسیار مهم در خصوص تأثیرگذاری این هوش، همان‌طور که طی مقاله گفته شد آن است که بر دیگر انواع هوش نیز تأثیرگذار است. به همین منظور تأکید بسیار زیادی در خصوص تقویت این هوش، توسط بسیاری از دانشمندان از جمله گاردنر ارائه شده است. ما هم به شما مخاطبین عزیز پیشنهاد می‌کنیم تا هوش طبیعت‌گرای خود را تا حد قابل قبولی ارتقا دهید تا از مزایای آن بهره‌مند شوید. حال اگر قصد دارید این هوش را در خود تقویت کنید، مجدداً این مقاله را بررسی کنید و از تمامی موارد ذکر شده یادداشتی کوتاه به‌عنوان نُت بردارید و تا حد امکان تمامی موارد را اجرا کنید.
درصد مطالعه مقاله
