هوش و استعداد دو مقوله کاملاً جدا از هم هستند که در درون همه انسان‌ها نیز وجود دارند. اما بسیاری از افراد این دو مفهوم را اشتباه متوجه شده و معنای آن‌ها را یکی می‌دانند؛ در صورتی که تفاوت استعداد و هوش بیشتر از چند مورد طلایی بوده و نباید آن‌ها را یکی دانست. در این مقاله قصد داریم به سؤال (تفاوت استعداد و هوش چیست؟) پاسخ داده و بزرگ‌ترین فرق‌های این دو را به شما عزیزان معرفی کنیم. اگر مشتاق هستید که درباره این موضوع اطلاعات بیشتری کسب کنید، تا انتهای این مطلب همراه ما باشید.
تعریف استعداد
بهتر است قبل از اینکه به فرق بین استعداد و هوش بپردازیم، تعریف دقیق این دو مفهوم را در ذهن داشته باشیم تا راحت‌تر متوجه موضوع شویم. استعداد تعریف مشخص و ساده‌ای دارد که عبارت است از:
توانایی یادگیری موضوع با صرف کمترین انرژی در کوتاه ترین زمان ممکن
در واقع هرچه یک فرد زمان و انرژی کمتری را برای یادگرفتن یک موضوع سپری کند، در آن موضوع بااستعدادتر شناخته می‌شود. بگذارید مثال ساده‌ای بزنیم:
فرض کنید نوجوانی در ورزش فوتبال بااستعداد بوده و تنها با چند ماه تمرین می‌تواند وارد تیم‌های رده‌بالا شود. در صورتی که نوجوانی دیگر که استعداد پایینی در زمینه فوتبال دارد باید ماه‌ها یا حتی سال‌ها برای رسیدن به تیم موردعلاقه‌اش تلاش کرده و انرژی صرف کند. این مثال به‌سادگی استعداد را تعریف کرده و اهمیت آن را نیز برایمان شفاف می‌سازد.
اگر می خواهید در مورد زبان بدن در مصاحبه شغلی بیشتر بدانید به شما پیشنهاد می کنیم مقاله ارتباط غیر کلامی چیست را مطالعه کنید.
استعداد یا تلاش؟ اگر شما هم میخواهید بدانید کدام مهم تر است مقاله تلاش یا استعداد را از دست ندهید.
تعریف هوش چیست؟
در علم روان‌شناسی ۳۴ نوع هوش متفاوت برای ما انسان‌ها تعریف شده است. بر اساس نظریات کارشناسان هیچ انسانی تمامی این هوش‌ها را به‌صورت یکجا ندارد؛ اما همه ما در برخی از این ۳۴ هوش، نمرات بالایی کسب می‌کنیم. تعریف هوش به این صورت است:
هوش یعنی توانایی یادگیری موضوعات، به‌کارگیری توانایی‌های خود برای رسیدن به اهداف مختلف، توانایی تفکر انتزاعی و همچنین توانایی سازگاری با محیط. در واقع در این تعریف، روان‌شناسان هوش را به ۴ دسته کلی طبقه‌بندی کرده‌اند که هر طبقه نیز شامل مجموعه‌ای از تعریفات دیگر می‌شود. اگر با خواندن تعریف بالا متوجه تفاوت استعداد و هوش نشده‌اید، نگران نباشید. چرا که در ادامه به فرق استعداد و هوش و ویژگی‌های هر یک از آن‌ها می‌پردازیم.
اگر میخواهید در مورد مراکز استعدادیابی تهران بیشتر بدانید به شما پیشنهاد می کنیم مقاله مراکز استعدادیابی ورزشی کودکان در تهران را مطالعه کنید.
اگر در مورد تفکر انتقادی چیزی نمیدانید مقاله تفکر انتقادی چیست را مطالعه کنید تا بتوانید از این مهارت استفاده کنید.
تفاوت استعداد و هوش چیست؟!
همان‌طور که در بخش‌های قبل نیز اشاره کردیم، دو مفهوم هوش و استعداد با یکدیگر یکی نبوده و تفاوت‌هایی دارند. لازم به ذکر است که هوش و استعداد مکمل یکدیگر نیز هستند. کسی که بااستعداد شناخته می‌شود، اگر از هوش خود بهره نبرد نمی‌تواند استعدادش را شکوفا کند.
1. اولین
در نحوه اندازه‌گیری آن‌ها خلاصه می‌شود. ما با انجام تست‌های روان‌شناسی مختلف می‌توانیم هوش افراد را در جنبه‌های متعددی اندازه‌گیری کرده و نمراتی را به آن‌ها اختصاص دهیم. به‌عنوان‌مثال برای اندازه‌گیری هوش منطقی – ریاضی یا همان IQ، افراد را در بازه نمره‌ای خاصی قرار می‌دهند و برای آن‌ها عددی مشخص را در نظر می‌گیرند. در صورتی که برای اندازه‌گیری استعداد یک فرد در زمینه‌های مختلف، معیار مشخص و دقیقی وجود ندارد.
2. دومین تفاوت این دو مفهوم، به وراثتی بودن آن‌ها اشاره می‌کند. استعداد معمولاً به‌صورت ذاتی و وراثتی در افراد وجود دارد. فردی را تصور کنید که در رشته سوارکاری استعداد بالقوه‌ای دارد و به‌راحتی با اسب‌ها ارتباط می‌گیرد. در صورتی که این فرد از هوش خود نیز استفاده کند می‌تواند به یک سوارکار ماهر تبدیل شود. در صورتی که هوش ما لزوماً به‌صورت وراثتی در ما شکل نمی‌گیرد.
3. هوش را می‌توان در هر شرایطی ارتقا داد. در واقع این تعریف که بعضی افراد باهوش نیستند، آن‌چنان صحت ندارد؛ چرا که ممکن است این افراد در جنبه‌های دیگری بدرخشند که تابه‌حال در آن‌ها قدم نگذاشته‌اند. هوش افراد را می‌توان با انجام فعالیت‌های مشخصی ارتقا بخشید. فرقی نمی‌کند فرد موردنظرمان کودک یا بزرگسال باشد. ذهن ما به‌قدری قدرتمند است که می‌توان آن را در هر شرایطی ارتقا بخشید.
4. از آزمون‌های سنجش هوش برای استعدادیابی افراد استفاده می‌شود. یعنی برای اینکه تخمین بزنند یک فرد در چه چیزی امکان رشد بیشتری دارد، با استفاده از تست‌های مختلف، هوش او را مورد ارزیابی قرار می‌دهند تا به استعدادهای درونی فرد دست یابند.
5. باهوش بودن افراد به آن‌ها کمک می‌کند که هر مسئله‌ای را به‌راحتی درک کرده و یاد بگیرند. درحالی‌که فرد بااستعداد تنها در یک مسئله مشخص، توانایی یادگیری راحت‌تر را دارد و لزوماً از هوش بالایی برخوردار نیست.
6. به‌عنوان ششمین فرق استعداد و هوش می‌توان به گستردگی آن‌ها اشاره کرد. هوش ما انسان‌ها بسیار گسترده و بی‌انتها است. اما استعدادهایمان می‌توانند انتها داشته باشند و محدود هستند.
7. استعداد را به‌راحتی نمی‌توان کشف کرد. در صورتی که یک فرد در دوران مناسبی استعدادیابی شود می‌توان از او انتظار داشت که به توانایی خود پی ببرد. همچنین افراد باهوشی نیز در جامعه وجود دارند که هنوز به استعداد خود پی نبرده‌اند.
8. بدون استفاده از هوش، استعدادهای ما ثمره‌ای نخواهند داشت. در واقع استعداد به‌تنهایی در زندگی ما نقشی ندارد، باید با استفاده از هوش خود آن را ارتقا داده و شکوفا کرد.
اگر میخواهید در مورد تفاوت علاقه و استعداد بیشتر بدانید پیشنهاد می کنیم مقاله فرق علاقه و استعداد چیست را مطالعه کنید.
9. باهوش بودن در برخی شرایط، اولویت بالاتری از بااستعداد بودن دارد. چرا که ما نیاز داریم مسائل مختلفی را یاد گرفته و در آن‌ها مهارت کسب کنیم. اگر از هوش بالایی برخوردار باشیم می‌توانیم به این هدف دست یابیم. اما تضمینی وجود ندارد که ما در موارد لازم استعداد داشته باشیم؛ در نتیجه باهوش بودن اولویت بیشتری برایمان دارد.
10. دهمین تفاوت استعداد و هوش به‌سرعت ارتقای آن‌ها باز می‌گردد. اصولاً برای ارتقا استعدادهایمان زمان کمتری نیاز داریم. درحالی‌که برای ارتقای یک هوش مشخص، به زمان و انرژی بیشتری احتیاج داریم. برای مثال برای ارتقای هوش کلامی، افراد باید زمان زیادی را صرف یادگیری مهارت‌های کلامی کرده و با تمرین زیاد، این هوش را ارتقا بخشند. اما فردی که در سخنرانی استعداد دارد، احتمالاً هوش کلامی بالایی نیز خواهد داشت.
تاکنون با ده مورد تفاوت استعداد و هوش آشنا شده‌اید. امیدواریم که این مقاله پاسخ مناسبی برای سؤال هایتان ارائه داده باشد.