ما طی مقالۀ استعداد چیست؟ سعی کردیم شما مخاطبین عزیز را به درک عمیقی از مفهموم و کارایی استعداد برسانیم و همچنین در مقالۀ استعداد برای چه کسانی؟! بدین موضوع که چه کسانی با استعداد هستند و چگونه می‌توانیم روی استعدادهای خود سرمایه‌گذاری کنیم، پرداختیم. حال نوبت به آن رسیده که به یکی از اساسی‌ترین سؤالات یا بهتر است بگوییم معضلات محققان مطرح جهان بپردازیم: استعداد مهم‌تره یا پشتکار؟! قطعاً تاکنون با این موضوع مواجه شده‌اید که بزرگان می‌گویند: خواستن توانستن است و اگر فردی چیزی را بخواهد، قطعاً با تلاش زیاد به آن خواهد رسید و… جالب است بدانید که ما این موضوع را تکذیب و رد نمی‌کنیم؛ بلکه اتفاقاً تأیید هم می‌کنیم! منتها در این میان مسئله‌ای بسیار اساسی وجود دارد که ما را کمی نسبت به پشتکار بدون استعداد دلسرد کرده است؛ به همین منظور دست به قلم برده‌ایم تا شما را هم از این موضوع آگاه سازیم؛ پس در مقالۀ استعداد مهم‌تر است یا پشتکار؟! با ما همراه باشید… به احتمال زیاد تابه‌حال این فکر به ذهن شما هم رسیده است که استعداد در موفقیت تأثیرگذار‌تر است یا پشتکار و تلاش؟ این دو مورد، از عواملی هستند که دیدگاه جوامع مختلف را به سه دسته تقسیم کرده است که هر دسته، به نوعی از مزایا و معایبی در طول زندگی خود برخوردار هستند. به‌طوری که برخی معتقدند استعداد تنها رکنی است که برای موفقیت لازم است و برخی دیگر پشتکار را عامل موفقیت می‌دانند و… که در طی این مقاله به بررسی هر یک از این سه موارد خواهیم پرداخت تا شما درک بهتری از هر یک از این سه دسته که در زندگی از آن پیروی خواهید کرد، داشته باشید.
در ابتدا، این مقاله را با سؤالی شروع می‌کنیم: فرض کنید شما در مسابقۀ نقاشی که در ماه آینده برگزار خواهد شد و شما هیچ پیش‌زمینه‌ای در این خصوص ندارید، شرکت می‌کنید. همان‌طورکه مشهود است، یک ماه فرصت دارید تا به اندازۀ کافی تمرین کنید. تا بتوانید در این مسابقه به مقام اول برسید و جایزۀ این مسابقه متعلق به شما شود. حال، سؤال ما این است که برای شروع تمرینات از دست تخصصی خود استفاده خواهید کرد یا از دست غیرتخصصی خود؟ (منظور از دست تخصصی و غیرتخصصی، راست دست و چپ دست بودن شما است.) مطمئناً بی شک و تردید با دست تخصصی خود قلم را برخواهید داشت؛ زیرا دست تخصصی شما، جزء توانمندی‌های شما محسوب می‌شود و روند یادگیری را تا حد چشم‌گیری افزایش خواهد داد. حال اگر بخواهید از دست غیرتخصصی خود بهره بگیرید، در ابتدا می‌بایست نحوۀ گرفتن قلم را در آن دست از اول یاد بگیرید و بعد مدت‌ها به تمرین و تکرار بپردازید تا بتوانید آن دستتان را به اندکی از توانمندی دست تخصصی خود برسانید. گرچه لازم به ذکر است که هر چقدر هم تمرین و تکرار داشته باشید، قطعاً در مدت یک ماه به توانمندی دست تخصصی‌تان نخواهد رسید. با مباحثی که مطرح شد میتوان گفت: افراد می‌توانند با داشتن تلاش و پشتکار در راستای استعدادهایشان، به قلۀ موفقیت دست یابند.
این دسته از افراد، معتقدند استعداد تنها رکنی است که هر فرد برای رسیدن به موفقیت‌ها و آیندهای درخشان نیاز دارد. در صورتی که شما هم جزء همین دسته از افراد هستید، بدانید که استعداد به تنهایی نمی‌تواند پاسخگوی مسیر موفقیت شما باشد. استعداد، تنها پتانسیلی درونی است که در ذات ما نهفته شده و برای رسیدن به موفقیت با بهترین روش و اصولی‌ترین روش، ابتدا باید به دنبال کشف استعدادهای درونی و ذاتی خود باشید و گام بعدی اقدام به پرورش و رشد آن است که ارکان بسیار زیادی را نیز به دنبال خود خواهد داشت. پس استعداد به تنهایی، آن چیزی نیست که ما را به فتح قلۀ موفقیت برساند. باید یادآور شویم که استعداد، حالی است که از درون بر ما غلبه خواهد کرد و احساسی غیرقابل توصیف از تجربۀ لذت را در ما ایجاد خواهد کرد. پیشنهاد می‌کنیم حتماً به مقالۀ “استعداد” مراجعه کنید تا اطلاعات دقیق‌تر و بهتر در زمینۀ استعداد و شناخت استعدادها و… کسب کنید.
اشخاص این مدلی، بر این باور هستند که مهم نیست در کجا، در چه زمانی، در چه حالی و در چه کاری فعالیت می‌کنید، تنها چیزی که مهم است داشتن پشتکار و تلاش در آن مسیر است. البته لازم به ذکر است که این موضوع، دور از ذهن و واقعیت نیست! افراد بسیاری وجود دارند که بدون هیچ شناختی از استعدادهای خود، در حیطه‌ای فعالیت می‌کنند و جالب است که به موفقیت‌های بسیاری دست یافته‌اند. منتها بحث اصلی ما رساندن افراد به قلۀ موفقیت نیست، بلکه قصد ما ارائه بهترین و اصولی‌ترین راه برای رسیدن شما به موفقیت‌های بی‌شمار، همراه با درنظر گرفتن پتانسیل درونی شما است تا در حین فعالیت در مسیر استعدادهای خود، حال روحی خود را نیز پرورش دهید. پس برای رسیدن به موقعیتی موفق با تجربه‌ای لذت‌بخش، پشتکار به تنهایی پاسخگوی ما نخواهد بود. چرا که بسیار هستند که تنها کار می‌کنند و درآمد بسیار بالایی نیز کسب می‌کنند، اما از شرایط فکری و موقعیت خود احساس رضایت ندارند.
و اما این دسته از افراد که ترکیبی از استعداد و پشتکار را در زندگی خود پیش می‌گیرند، نه‌تنها قلۀ موفقیت را فتح خواهند کرد، بلکه همیشه احساس خوشایندی از شرایط زندگی، روانی، شغلی، و… خواهند داشت. اگر می‌خواهید جزء این دسته از افرا باشید، در ابتدا می‌بایست استعدادهای خود را بشناسید. (در صورتی که نمی‌دانید چطور می‌توانید به استعدادهای خو پی ببرید، حتماً مقالۀ “استعداد” ما را بخوانید.) زمانی که شما به استعدادهای خود آگاه باشید، قطعاً از سردرگمی و گنگ بودن خلاص خواهید شد. حال باید بدانیم که کدام یک از استعدادهای شناسایی شده، بیشتر با ما سازگار است و گرایش بیشتری نسبت به آن نشان می‌دهیم. با برگزیدن مسیری نشأت گرفته از استعدادهایمان، بحثی تحت عنوان پشتکار مطرح خواهد شد. بحثی که اگر از دایرۀ زندگی‌مان حذف شود، همان‌طورکه گفته شد موفقیتی در کار نخواهد بود؛ زیرا استعداد به تنهایی، موفقیتی از ما را تضمین نخواهد کرد. 
چندین تعریف در خصوص پشتکار وجود دارد که در ادامه به برخی از آن‌ها خواهیم پرداخت:
مثالی که در ابتدا بیان کردیم، بحثی بسیار بارز در این زمینه است. اگر بخواهید تنها با داشتن پشتکار به موفقیت‌های خود دست یابید، دقیقاً همانند فردی هستید که در یک ماه فرصت تا روز مسابقه، با دست غیرتخصصی خود تمرین کند. و اگر هم فردی هستید که تنها با داشتن استعداد توقع رسیدن به موفقیت را در خود ایجاد کرده‌اید، باید بگوییم که شما دقیقاً مثل فردی هستید که تا حدود بسیار کمی نقاشی کردن بلد است و طی یک ماه فرصتی که تا روز مسابقه در اختیار او قرار گرفته شده، هیچ تمرینی نمی‌کند و فکر می‌کند که با دست روی دست انداختن، جایزۀ مسابقه را از آن خود خواهد کرد. در صورتی که این‌طور نخواهد بود. 
و اما اگر واقعاً می‌خواهید جایزۀ مسابقه را از آن خود کنید، فرصتی که در اختیار شما قرار داده شده، بهترین موقعیت برای آن است که با دست تخصصی خود، تمرین و تکرار کنید و جا نزنید. حتماً به یاد داشته باشید که کسی که بخواهد به جایزه‌ای برسد، قطعاً از مسیر خود دل نخواهد کند. با مصمم بودن بر استعدادهایمان و داشتن پشتکار قوی، قطعاً موفقیت را در انتظار خود خواهید نشاند. در ادامه این پرسش مطرح است که چطور می‌توانیم در مسیر استعدادهایمان پشتکار داشته باشیم؟ برای پاسخ به این سؤال، در ابتدا باید بدانیم که مفهوم پشتکار چیست؟
در لغت‌نامه، از پشتکار به معنای تلاش و کوشش یاد شده؛ اما در زبان عامیانه، تحت عنوان پایداری فرد در یک مسیر شناخته می‌شود. موضوع بسیار مهم در خصوص پشتکار، پایبندی تداوم آن در بهترین و همچنین سخت‌ترین و دشوارترین شرایط زندگی و حال روحی‌مان است. طبیعی است که هر مسیری با موانع و مشکلاتی مواجه است و ممکن است طی مسیر رسیدن به اهداف و یا استعدادهای خود، بارها و بارها خستگی‌ها و شکست‌های گوناگونی را تجربه کنید. اما نکته‌ای بسیار اساسی در این زمینه وجود دارد که بسیاری از افراد، هنگامی که در مسیری گام اول را می‌گذارند، در ابتدا بسیار با شور و اشتیاق هستند و به مرور زمان، اگر خود را مطابق با شرایط وفق ندهند و پشتکاری از خود نشان ندهند، طبیعتاً آن مسیر دیگر مسیری جذاب و لذت‌بخش نخواهد بود و احتمال بسیار بالایی وجود دارد که فرد از ادامۀ آن مسیر زده شود و مسیر را نیمه‌کاره رها کند.
همان‌طورکه در مقالۀ “استعداد” شرح دادیم، روش‌های متعددی برای پی بردن به استعدادها و برگزیدن آن‌ها وجود دارد. همچنین گفته شد که چه تأثیراتی بر آیندۀ افراد خواهد گذاشت. اولین گام برای به‌کارگیری پشتکار، داشتن شناخت کافی از استعدادهایی است که ممکن است هیچ آگاهی از آن‌ها نداشته باشیم.
از مواردی که بسیاری از افراد در آن مشکل دارند، هدف‌گذاری و انتخاب استعداد به‌عنوان هدف است؛ زیرا اکثر انسان‌ها تنها در یک مسیر قرار دارند و حتی نمی‌دانند با چه هدفی در این مسیر قرار گرفته‌اند. این دسته از افراد، اکثراً دائم درحال پریدن از این شاخه به شاخۀ دیگر هستند و در تمامی شاخه‌ها تا حدودی پیش می‌روند و کمی بعد به این موضوع پی می‌برند که این شاخه بدرد آن‌ها نمی‌خورد و سپس تصمیم جدیدی می‌گیرند و شاخۀ قبلی را نیمه‌کاره رها می‌کنند. به همین سبب این دسته از افراد دائماً از شرایط و زندگی خود احساس نارضایتی دارند و هیچ‌گاه احساس لذت‌بخشی را تجربه نخواهند. حال، اگر فردی هستید که به دنبال داشتن هدفی واحد می‌باشید، باید بدانید که همان‌طورکه گفته شد، هرگاه شما استعدادهای خود را بشناسید و یکی از آن‌ها را که مطابقت بیشتری با آن دارید به‌عنوان هدف برگزینید، اولین قدم را به سمت رسیدن به آن هدف برداشته‌اید. در ادامه بهتر است مدت زمانی را برای خود تعیین کنید. برای مثال اگر استعداد شما در طراحی داخلی منازل می‌باشد و آن را به‌عنوان هدف خود برگزیده‌اید، در دفتر برنامه‌ریزی خود بنویسید: من تا شش سال دیگر، در شرکت خودم، درحال انجام پروژه‌های ساختمانی‌ام و یا من تا پنج سال آینده، یک مهندس برق خواهم بود. و… زمان‌گذاری از ارکان بسیار مهم در ایجاد پشتکار برای رسیدن به اهداف و استعدادها خواهد بود.
مهم‌ترین اقدامی که بعد از برگزیدن هدف می‌بایست انجام دهیم، تقسیم‌بندی هدف است. این موضوع بدین منظور است که می‌توانیم راه رسیدن به اهدافمان را به بخش‌های کوچک‌تری تقسیم کنیم و به نوعی پله پله به هدفمان نزدیک خواهیم شد؛ بنابراین مسیری که پیش روی‌مان است، آسان‌تر خواهد بود. این موضوع، در ایجاد و یا افزایش انگیزه برای گذر از پلۀ بعدی، در شما نقش بسزایی را ایفا خواهد کرد. به همین سبب انگیزه و پشتکار شما برای رسیدن به نتیجۀ نهایی هدف تا حد چشم‌گیری افزایش خواهد یافت.
در ابتدای امر، سعی کنید مسیری را که برگزیده‌اید، به‌خوبی بشناسید و همچنین در مسیر خود، آگاهی تقریباً کاملی از موانع احتمالی و سختی‌هایی که در هر مسیری احتمال دارد نمایان شود، داشته باشید. در صورتی که از مسیر خود و موانع احتمالی در آن آگاهی کاملی نداشته باشید، خودتان با دستان خودتان، احتمال بروز مشکلات احتمالی و ناگهانی را طی مسیر خود تا حد چشم‌گیری افزایش می‌دهید؛ بنابراین احتمال بسیار بالایی وجود دارد که از مسیری که برگزیده‌اید زده شوید و در آخر ممکن است آن را به سرانجام نرسانده و رهایش کنید و این موضوع یعنی پشتکار خود را از دست خواهید داد.
بعد از شناخت خطرات و موانع احتمالی طی مسیر رسیدن به اهداف و یا استعدادها، می‌بایست راه حلی مناسب برای برطرف‌سازی آن پیدا کنید. البته پیشنهاد ما این است که برای هر مانع و یا مشکل، چند راه حل را از پیش تعیین کنید؛ زیرا در مواردی دیده می‌شود که راه حلی که فرد، از پیش آن را تعیین کرده، در مواجهه با مانع، پاسخ‌گو نبوده و فرد در لحظه مجبور به تصمیم‌گیری مجدد بوده که به همین منظور، احتمال گرفتن تصمیم لحظه‌ای نادرست تا حد چشم‌گیری افزایش می‌یابد و ممکن است لطمۀ بسیار بزرگی به روند رسیدن به اهداف و پشتکار شما وارد شود. لازم به ذکر است که انتخاب راه حلی مناسب و از پیش تعیین شده، تأثیر بسزایی در روند رسیدن به اهداف خواهد داشت؛ زیرا سبب می‌گردد تا از پس مشکلات به‌خوبی برآیید و آن‌ها را به‌خوبی پشت سر بگذارید یا به قولی پشتکار خود را بالا می‌برید. این موضوع، انگیزه و اشتیاق بسیاری را در فرد ایجاد خواهد کرد.
در کنار پی بردن به استعدادهای خود، حتماً توانایی و مهارت‌های خود را نیز بشناسید. شناخت مهارت و توانایی‌ها، عاملی اصلی در حرکت فرد به‌شمار می‌رود و در نوع نگرش و دیدگاه شما تأثیر بسزایی خواهد گذاشت. حال این پرسش مطرح است که منظور از شناخت مهارت‌ها چیست؟ منظور ما از بیان این موضوع آن است که افراد مهارت‌های خود را دریابند و در مسیر رسیدن به اهداف و استعدادهای خود، آن را رشد و پرورش دهند. از افکار منفی دوری کنید و سعی داشته باشید تا مثبت بیندیشید. این امر سبب افزایش استقامت و پشتکار در مسیری پر مشقت خواهد شد. نکتۀ بسیار مهم در خصوص شناخت توانایی‌ها آن است که حتماً می‌بایست مهارت و توانایی‌های خود را باور داشته باشید و مدام درحال تقویت آن باشید. اگر به توانایی‌های خود باور داشته باشید و آن را تقویت کنید، قطعاً پشتکار خود را در زمینۀ رسیدن به اهداف و استعدادها تضمین کرده‌اید.
همان‌طورکه در تصویر مشاهده می‌کنید، ضریب هوشی، بین بازۀ 55 تا 145 سنجیده می‌گردد. آن دسته از افرادی که ضریب هوشی بین 55 تا 70 دارند، دارای کند ذهنی هستند و آن دسته از افراد که ضریب هوشی از حدود 115 تا 140 دارند، دارای هوش بسیار بالایی می‌باشند یا به قولی نابغه‌اند. دستۀ دیگری از افراد هستند که چیزی در حدود 70% از مردم جهان را تشکیل می‌دهند. این افراد، در دسته‌بندی نرمالی از ضریب هوشی قرار دارند. افرادی که نه از ضریب هوشی بسیار بالایی برخوردارند و نه کند ذهن‌اند. بسیاری از افراد بر این باور هستند که افرادی که از ضریب هوشی کمی برخوردار هستند، هیچ استعدادی درون خود ندارند. در صورتی که برخلاف این تصور، استعداد و ضریب هوشی با یکدیگر فرق دارند. اگر بخواهیم تعریفی از هوش داشته باشیم، باید بگوییم که هوش، یک توانایی از ذهن است! پس افراد کند ذهن هم از استعدادهایی برخوردار هستند و این افراد به‌منظور آنکه از ضریب هوشی پایینی نسبت به سایر افراد برخوردار هستند، تنها توانایی حل مسئله در آنان پایین‌تر از افراد عادی خواهد بود. اما اگر بحثی کلی از ضریب هوشی و استعداد در میان باشد، باید بگوییم که ضریب هوشی، بحثی کلی و جامع در مورد توانایی حل مسئلۀ افراد است و ما نمی‌توانیم بگوییم که کسی با استعداد یا بی‌استعداد است؛ زیرا هر فرد، درموارد و فعالیت‌های خاصی استعداد دارد و با استعدادی یا بی‌استعدادی مطلق وجود ندارد.
استعداد امری است که هر فرد، به‌نوعی از آن بهره‌مند است. منتها اصلی‌ترین موضوع در این خصوص، نحوۀ به‌کارگیری و به ثمر رساندن آن است. به‌طورکلی، پشتکار همیشه می‌تواند از بحث استعداد و استعدادیابی پیشی بگیرد؛ زیرا همان‌طورکه در طی مقاله گفته شد، افرادی نیز هستند که بدون آگاهی از استعدادهای خود، تنها با پشتکار خود به موفقیت‌های بسیاری دست یافته‌اند. استعداد امری است درونی و نهان که به هیچ وجه بدون تلاش و پشتکار، میسر نخواهد شد و همچنین هرگز قدمی شمارا رو به جلو نخواهد برد. اما بحث اصلی و کلی ما پس از شناخت استعدادها، ترکیب و به‌کارگیری پشتکار در مسیر استعدادهایمان است. این‌که بدانیم و آگاه باشیم در چه مسیری گام نهاده‌ایم و چطور می‌توانیم از مسیر استعدادهایمان به نتیجۀ مثبت و قابل توجهی برسیم. استعداد بدون پشتکار، دقیقاً مثل شمعی خاموش است که طبیعتاً از خود نوری انتشار نخواهد داد. پس برای داشتن نور در مسیر خود، شمع استعدادهایتان را روشن کنید تا آیندهای روشن را برای خود رقم بزنید.
درصد مطالعه مقاله
