استقرا، به‌معنای مهارت و توانایی مشاهدۀ شباهت‌ها در میان تفاوت‌ها است. بهتر است با یک مثال شروع کنیم: فرض کنید در شرکتی که در زمینۀ طراحی فعالیت دارد، مشغول به کار هستید. این شرکت شرایطی برای بازدید از یک کارخانۀ تولیدات لوازم‌خانگی فراهم می‌سازد. با اینکه هیچ ارتباطی میان فعالیت شما و کارخانه‌‌ای که قرار است به بازدید آن بروید وجود ندارد، درخواست و شرایط فراهم شده را می‌پذیرید و به بازدید از آن شرکت اشتیاق نشان می‌دهید یا ترجیح می‌دهید به اموری که مربوط به شغلتان می‌شود بپردازید؟ اگر تابه‌حال در چنین شرایطی قرار گرفته‌اید و به این دعوت، پاسخ آری داده‌اید، در لحظه‌ای که وارد آن مکان جدید شدید چه حسی داشتید؟ آیا محیط جدید با وجود تمام تفاوت‌ها، برایتان الهام‌بخش بوده؟ از شباهت‌ها و تفاوت‌های بنیادین موجود، ایده گرفتید؟ و… مفهوم اصلی استدلال استقرایی، دقیقاً همین موضوعی است که به آن اشاره کردیم. شما در این استعداد با مشاهده و در نظر گرفتن تفاوت‌ها، از شباهت‌ها ایده خواهید گرفت.
در مدل استعدادیابی مطرح شده توسط اوکانر، استدلال استقرایی یک استدلال “غیرقطعی” می‌باشد؛ پس در وهلۀ اول استعداد استقرا، یک “استدلال” است! به‌طورکلی، استدلال استقرایی داده‌ها و یا گزاره‌هایی در اختیار شما قرار خواهد داد که شما از آن‌ها نتیجه‌گیری خواهید کرد. لازم به ذکر است که نمی‌توان گفت نتایج به‌دست آمده قطعاً درست و یا قطعاً اشتباه هستند؛ بلکه نتایج به‌دست آمده، تنها ارزیابی شما از اطلاعات و گزاره‌های موجود می‌باشد.
هدف از ارائۀ استعداد استدلال استقرایی، ایده گرفتن از کسب و کارهای مختلف و ایجاد شرایطی برای بهبود کسب و کار و شرایط زندگی خود می‌باشد. استدلال استقرایی نوعی از تفکرات منطقی است که تحت عنوان یک شیوه و یا یک روش از آن یاد می‌شود. در این روش برای رسیدن به نتایج، از مشاهداتی که با اطلاعات تجربی همراه است، بهره می‌گیرند. لازم به ذکر است که این اطلاعات تجربی، در مشاهدات و نتایج قبلی درست بوده است! به‌طورکلی، در صورتی که بتوانید به بررسی مجموعه‌ای از داده‌ها بپردازید و متناسب با دانش و اطلاعات موجود از تجربیات گذشته نتیجه‌گیری کنید، از استدلال استقرایی استفاده کرده‌اید.
اگر اطلاعات جمعیتی یک کشور را در 10 سال گذشته بررسی کنید، احتمال بسیار زیادی وجود دارد که مشاهده کنید جمعیت با سرعت ثابت رو به افزایش است. حال اگر بخواهید بگویید که طی ۵ سال آینده جمعیت آن کشور حدوداً چقدر می‌شود، چه می‌کنید؟ قطعاً می‌توانید از شواهد یا اطلاعاتی که برای برآورد در اختیار دارید استفاده کنید.
شما با مشاهدۀ روند موفقیت کسب و کارهای مختلف و بهره‌گیری و پیاده‌سازی متدهای موفقیت آن‌ها، قادر به ایجاد تحول عظیم در کسب و کار و زندگی شخصی خود خواهید بود. در این حالت، هرچند که ممکن است ارزیابی‌ها و نتایج به‌دست آمده دقیق و درست نباشد، شما از استدلال استقرایی استفاده کرده‌اید. مطابق با تست استعدادیابی اوکانر، استعداد استدلال استقرایی، به‌معنای توانایی اتحاد و ترکیب حقایق و اصول برگرفته‌شده از موضوعات متنوع است. به بیانی دیگر، استدلال استقرایی به‌معنای توانایی جایگزینی ترکیب به‌جای تحلیل می‌باشد.
دانشمندان بسیاری وجود دارند که اصول قدیمی و سنتی را در مسائل روزمره نیز مشاهده می‌کنند و از آن‌ها نتیجه‌گیری می‌کنند. آن‌ها از مقادیر بالایی از استعداد استدلال استقرایی برخوردار هستند. این دسته از افراد، توانایی بسیار بالایی برای رسیدن به نتایج با کمک مجموعه‌ای از سرنخ‌ها دارند. برخی از محققان معتقدند که استقرا، شبیه به شهود است؛ چرا که افراد مستعد در این زمینه، با دیدن یک رابطه یا سرنخ، به‌سرعت نتیجه‌گیری می‌کنند.
در تست استعدادیابی اوکانر، استعداد استقرایی معمولاً با سؤالاتی که دارای ۶ تصویر هستند سنجیده خواهد شد. در این آزمون، فردی که می‌خواهد آزمون بدهد می‌بایست سریعاً از میان شش تصویر، سه تصویر که شباهت بیشتری به هم دارند را شناسایی و مشخص کند.
نکتۀ بسیار مهم در خصوص این آزمون، آن است که بهره‌گیری از موارد تصویری، ارزیابی این استعداد را مستقل از عواملی همچون فهرست واژگان و کلمات شخصی می‌کند.
در این قسمت به بررسی و شرح تخصصی از مشاغل مرتبط با استعداد استقرایی خواهیم پرداخت: استعداد استقرا، معمولاً تحت عنوان حس تشخیصی تعریف می‌شود که کمک بسزایی به ارزیابی، انتقاد و تصمیم‌گیری‌ها خواهد کرد؛ به همین منظور، منتقدان سینما، تئاتر و مشاوران تا حد بسیار زیادی از این استعداد برخوردارند. از جمله توانایی‌های این دسته از افراد، تشخیص سریع است که متناسب با افزایش دانش، می‌تواند ارتقاء یابد. آنان اغلب از کارهایی لذت می‌برند که “سرعت” کلیدی‌ترین اصل آن محسوب می‌شود؛ به همین منظور، فعالیت‌هایی که این افراد به آن روی می‌آورند، معمولاً تحت‌فشار زمان است که می‌تواند به حوزه‌هایی همچون پزشکان بخش اورژانس که در شرایط بحرانی با سریع‌ترین حالت ممکن کار می‌کنند، منتهی شود. زمینه‌های تحقیقاتی، از جمله حوزه‌هایی است که ملزم به ترسیم اطلاعات ناقص و دست‌یابی به نتایج دقیق هستند که این افراد مناسب این‌گونه فعالیت‌ها هستند. مشاغلی با سمت‌هایی از جمله مسئول خرید، جذابیت بسیار بالایی برای افراد برخوردار از استعداد استدلال استقرایی دارد.
همان‌طور که در تست‌های استعدادیابی اوکانر نشان می‌دهد، افرادی که تا حد بسیار زیادی از این استعداد را برخوردار هستند، عموماً به‌دنبال حل مشکلات و مسائل هستند و اما آن دسته از افرادی که نمرۀ پایینی در این استعداد کسب می‌کنند، حتماً می‌بایست توجه داشته باشند که در نتیجه‌گیری آگاهانه، محتاط و هوشمندانه برخورد کنند. این موضوع بدین معنا نیست که آن‌ها قادر به حل مسائل نیستند؛ بلکه تنها به زمان و اطلاعات بیشتری نیاز دارند.
مواقعی که ما در خصوص یک موضوع تصمیمی می‌گیریم، در اکثر مواقع به مشاهدات خود تکیه می‌کنیم و آن موضوع را به تجربیات گذشتۀ خود ارتباط می‌دهیم. مثلاً اگر بخواهیم از خانه خارج شویم، با مشاهدۀ آسمان آفتابی، دیگر با خود چتر نمی‌بریم؛ چرا که منطق ما مطابق روزهای آفتابی که در گذشته سپری کرده‌ایم به ما می‌گوید که امروز نیازی به چتر نداریم!
این یک فرایند فکری است که ارتباط مستقیمی با استدلال استقرایی دارد. اجزا و عوامل اساسی آمار، تحقیقات، احتمالات و… استدلال استقرایی افراد را در شناسایی الگوها و تصمیم‌گیری بهتر در محل کار نیز پشتیبانی خواهد کرد. به‌طورکلی، مهارت‌های استدلال از جمله مهم‌ترین مهارت‌های نرم‌افزاری افراد است که کارفرمایان آن را در متقاضیان بالقوه جست‌وجو می‌کنند؛ علاوه‌بر این استدلال، انواع دیگری از استدلال تحت عناوین “استدلال ربایشی” و “استدلال استنتاجی” هم وجود دارند که درک و به‌کارگیری آن‌ها از اهمیت بسیار بالایی در داخل و خارج از محل کار برخوردار است. برای محل کار، هر 3 نوع استدلال به‌عنوان یک مزیت ارزشمند تلقی می‌گردد؛ اما عموماً دیده شدن استعداد استقرایی در برنامه‌های روزانه، از اهمیت بیشتری برای کارفرمایان برخوردار است؛ چرا که استدلال اسقرایی، استعداد افراد را در زمینۀ تفکرات انتقادی و حل مسئله نشان خواهد داد.
برای داشتن درک بهتری از روند استعداد استقرایی، نیاز است تاحدودی با روند دیگر استدلال‌ها هم آشنا شویم:
مثال: اگر هر روز صبح قهوه ننوشم، طی روز از خستگی خواهم مرد! (قهوه اعتیادآور است؛ پس من معتاد قهوه هستم.)
مثال: همۀ انسان‌ها برای زنده ماندن، به نفس‌کشیدن نیاز دارند! (همۀ ما انسان هستیم؛ پس برای زنده ماندن، باید به نفس‌کشیدن نیاز داشته باشیم.)
مثال: هنگامی که بیمار علائمی را مطرح می‌کند و یا علائمی نشان می‌دهد، متخصصان سعی بر این خواهند داشت که پاسخی منطقی یا تشخیصی را بر اساس حداقل اطلاعاتی که برای تهیۀ نتیجه در اختیار دارند، ایجاد کنند.
استدلال استقرایی فرصتی است تا بتوانید با طیف وسیعی از احتمالات سر و کار داشته باشید؛ چرا که فرضیاتی که از شواهد یا مجموعه‌ای از داده‌ها دریافت می‌کنید، عملاً دنیایی بی‌حد و مرز هستند؛ اما استعداد استقرایی، نقطه‌ای برای شروع به شما ارائه خواهد کرد تا شما بتوانید فرضیات خود را تاحدودی محدود کنید و در نهایت بتوانید به نتیجه‌ای آگاهانه دست یابید.
لازم به ذکر است که این استعداد کمک خواهد کرد تا برای حل مسائل، راه‌حل‌های متعددی را تهیه کنید و از تحقیقات صورت‌گرفته، برای ارزیابی فرضیه‌های دیگری بهره بگیرید. همان‌طور که گفته شد، این استعداد این امکان را نیز به شما می‌دهد تا از تجربیات گذشتۀ خود، برای حل مسائل پیش‌روی‌تان استفاده کنید.
تنها موضوعی که در بهره‌گیری از این استعداد مهم می‌باشد، آن است که تشخیص دهیم و بدانیم که همیشه جای خطا وجود دارد! اما باید بدانید، درصورتی که نظریۀ شما نادرست بود، ناامید نشوید؛ چرا که می‌توانید از این اطلاعات و تجربیات در ادامۀ تحقیقات استفاده کنید.
اگر شما 200 موش را مشاهده کنید که با دیدن گربه فرار می‌کنند، این احتمال وجود دارد که به این نتیجه برسید که تمام موش‌ها با دیدن گربه‌ها فرار خواهند کرد؛ درصورتی که در دیدگاه نخست، این نظریه مبنای منطقی دارد؛ اما توجه داشته باشید که داده‌هایی که شما از آن نتیجه گرفته‌اید، محدود است و شما تنها با دیدن 200 موشی که از دست گربه فرار کرده‌اند این نتیجه را گرفته‌اید؛ پس ممکن است نتیجه‌ای که شما گرفته‌اید، برای همۀ موش‌ها صدق نکند.
با گذر از استعدادیابی و مبحث مطرح شده توسط اوکانر، این سؤال مطرح است که … “اکنون من بدین موضوع پی بردم که از این استعداد برخوردار هستم؛ اکنون چه؟” در پاسخ به این سؤال، باید عارض شویم که افرادی که در این دسته‌بندی از انواع استعداد قرار می‌گیرند، خود در چند دسته قرار خواهند گرفت که متناسب با شرایط، روش‌های مختلفی برای استفاده از استدلال استقرایی وجود خواهد داشت. در اینجا بخش به بررسی ۳ نوع از پرکاربردترین استدلال استقرایی خواهیم پرداخت:
در این قسمت از انواع استعداد استقرایی، اگر بگوییم: A=B و B=C، آنگاه A=C است! در این حالت، ما به شواهدی از موارد مشابه گذشته نگاه می‌کنیم و بر اساس اطلاعات موجود، نتیجه می‌گیریم. مثال: اگر علی در مسابقات کُشتی 3 سال گذشته مدال طلا را از آن خود کرده باشد، این احتمال وجود دارد که امسال هم مدال طلا را کسب کند.
در این نوع استعداد استقرایی، به‌طورکلی از داده‌های آماری برای نتیجه‌گیری استفاده می‌کنیم. این موضوع در حالی است که استنباط آماری، زمینۀ بیشتری را برای پیش‌بینی نتیجۀ احتمالی فراهم می‌کند؛ اما یادآوری شواهد جدید از تحقیقات گذشته، از اهمیت بسیار زیادی برخوردار است و می‌تواند اشتباه بودن یک نظریه را اثبات کند.
مثال: 89% از افرادی که در زمینۀ بورس فعالیت دارند، روز گذشته تمام سهام بورس خود را فروخته‌اند. علی هم در زمینۀ بورس فعالیت دارد؛ پس احتمالاً او هم تمام سهام خود را فروخته است.
این نوع از استعداد استقرایی، همان‌طور که از نامش پیداست، تأییدی می‌باشد؛ یعنی با تأیید به شما این امکان را می‌دهد تا به نتیجه‌ای احتمالی دست یابید. تنها موردی که می‌بایست در خصوص این نوع از استعداد استقرایی در نظر داشته باشید، آن است که می‌بایست فرضیه‌های خاصی را در آن برای پذیرفته شدن نتیجه بگنجانید؛ کاری که یک افسر پلیس، می‌بایست به‌خوبی از پس آن بر بیاید. مثال: روز گذشته فردی با نام علی به‌صورت غیرقانونی وارد یک انبار گوشی موبایل شده. هر فردی برای ورود غیرقانونی به یک انبار، نیازمند ابزار، زمان و انگیزه می‌باشد. طبق تصاویر ضبط شده از خیابان فرعی پشت انبار، علی کیفی حاوی ابزار با خود حمل می‌کرده؛ پس احتمال بالایی وجود دارد که علی وارد انبار شده باشد.
ما در این شرایط، نظریه‌ای که مطرح شده را گسترش می‌دهیم و برای اثبات درست بودن آن، می‌بایست شواهد خاصی در اختیار داشته باشیم. حضور علی در خیابان پشتی انبار و به‌همراه داشتن کیف حاوی ابزار، نظریۀ ورود غیرقانونی علی به انبار را رو به اثبات خواهد کشاند.
جانسون اوکانر معتقد بود که استعداد استقرا، هدیه‌ای است که در وجود ما قرار داده شده و کمک می‌کند وحدت و یگانگی میان پدیده‌های اطراف را دریابیم. این توانمندی که اوکانر دربارۀ آن سخن می‌گوید، دقیقاً همان توانمندی ارزشمندی است که کمک خواهد کرد تا یک دانشمند، تجربیات قبلی خود را برای وصف رویدادهای جدید به کار ببندد و یا بر اساس آزمایش‌های محدود، نظریه‌هایی بزرگ و عمومی را برای توصیف پدیده‌های بزرگ جهان مطرح کند. اگر شما هم جزء آن دسته از افرادی هستید که از نوع استعداد برخوردار است، تبریک می‌گوییم! شما با بررسی این مقاله، راه و مسیر نبوغ خود را کشف خواهید کرد.
درصد مطالعه مقاله
