بررسی مدلهای کسب و کار اینترنتی [ ایرانی و خارجی ]

کسب‌ و کارهای اینترنتی توانسته‌اند بخش اعظمی از نیازهای جامعه را به خوبی پوشش دهند. در حال حاضر هزاران فروشگاه، آموزشگاه و بستر آنلاین وجود دارد که تمام آحاد جامعه می‌توانند نیازهای خود را در آن‌ها برطرف کرده و محصولات موردنظرشان را خریداری کنند.

ممکن است خود شما نیز ایده کسب و کار موفق خوبی برای راه‌اندازی یک کار آنلاین در ذهن داشته باشید، اما هنوز نمی‌دانید باید از کجا شروع کنید. در این مطلب به‌صورت جامع به بررسی مدلهای کسب و کار اینترنتی می‌پردازیم و ضمن بیان ویژگی‌ این مدل‌ها، شما را با دنیای این نوع از فعالیت‌ها آشنا می‌کنیم. آنگاه برنامه‌ریزی برای عملی ساختن ایده‌تان بسیار راحت‌تر خواهد بود. پس با ما همراه باشید.

پیشنهاد می شود برای زیاد کردن ترافیک سایت مقاله ما در خصوص افزایش بازدید سایت را مطالعه نمایید.

مدل کسب و کار چیست؟

مدل کسب‌وکار، مدل تجاری، طرح کسب‌وکار یا بیزینس پلَن «Business Plan» به طرح یا برنامه‌ای گفته می‌شود که در آن، کلیه مراحل نتیجه‌بخش بودن یک فعالیت اقتصادی مشخص است. این برنامه با دادن پاسخ صحیح به سؤالاتی از قبیل چگونگی انجام یک کار، چگونگی ارزش دادن به مشتریان، چگونگی توزیع محصولات، کانال تبلیغاتی و … باعث ایجاد یک طرح توجیهی برای شروع یک کسب و کار خاص می‌شود.

یکی از روشهای کسب درامد، تولید محتوا در یوتیوب است. برای آشنایی بیشتر با این روش مقاله چگونه از یوتیوب کسب درآمد کنیم را از دست ندهید.

البته وقتی بحث از مدلهای کسب و کار می‌شود، افراد فکر می‌کنند که این برنامه‌ها صرفاً مختص کسب‌وکارهای جدید و نوپا هستند، اما مدل کسب‌ و کار، برای تمام فعالیت‌های دیگر حتی آن‌هایی که چند سال از آغاز کارشان می‌گذرد، کاربرد دارد. افراد می‌توانند تنها برای بخشی از ایده‌های و فازهای کار خود به طراحی بیزینس پلن بپردازند و براساس آن، چگونگی کسب درآمد از فعل انجامی را از همان ابتدا مشخص کنند.

اصطلاح مدل‌های کسب‌وکار اگرچه در گذشته نیز رواج داشته، اما با وارد شدن به عصر اطلاعات، کارآفرینی و آغاز به کار استارت‌آپ‌های متنوع در سراسر جهان، بیشتر مورد توجه قرار گرفته است.

البته با توجه به اینکه در حال حاضر بیشتر ایده‌های اقتصادی در دنیای دیجیتال و فضای آنلاین پیاده‌سازی می‌شوند، در ادامه صرفاً مدلهای کسب و کار اینترنتی را مورد بحث قرار خواهیم داد.

چرا باید قبل از ایجاد کار اینترنتی، مدل آن را خلق کنیم؟

مدلهای کسب و کار اینترنتی، یک دید همه جانبه در اختیار ما قرار می‌دهند که به کمک آن‌ها می‌توانیم از نتیجه‌بخش بودن ایده‌ی خود اطمینان حاصل کنیم. بیشتر افراد فکر می‌کنند که کسب‌وکارهای اینترنتی چون به سرمایه بالایی نیاز ندارند و جزو کسب و کار با سرمایه کم هستند، به راحتی قابل پیاده‌سازی هستند و نیاز به برنامه‌ریزی آنچنانی ندارند.

اما این یک تصور کاملاً اشتباه است؛ چراکه تمام فعالیت‌های آنلاین نیز به مدلهای کسب و کار اینترنتی قوی نیاز دارند تا وقت و انرژی افراد در مسیر درستی هدایت شده و در نهایت به نتایج مالی و معنوی خوبی منتهی شوند. فعالیت‌های آنلاین به وقت، انرژی و تخصص نسبتاً بالایی نیاز دارند تا بتوانند در برابر دیگر رقیبان سربرآورده و مخاطبین هدف خود را جذب کنند.

اگر فردی فعالیت آنلاین اقتصادی خود را بدون مدلهای کسب و کار اینترنتی شروع کند، نتیجه‌بخش بودن یا نبودن فعالیت وی اصلاً مشخص نخواهد بود. بنابراین اگر می‌خواهید انرژی، دانش، مقدار سرمایه (کم یا زیاد) و زمان شما تلف نشود، حتماً روی طراحی مدلهای کسب و کار اینترنتی تمرکز کنید و یک برنامه اقتصادی عالی برای خود داشته باشید. در ادامه انواع مدلهای کسب کار اینترنتی رایج در سطح جهان را مورد بررسی قرار خواهیم داد تا دید بازتری نسبت به آن پیدا کنید.

بوم مدل کسب و کار اینترنتی نیز در راستای تنظیم مدلهای کسب و کار اینترنتی ایجاد می‌شود که در آن کلیه موارد مربوط به مشتریان، ارزش پیشنهادی، منابع اصلی، شرکا، جریان درآمدی و هزینه‌ها به صورت واضح، شفاف و قابل اجرا مشخص می‌شوند.

انواع مدلهای کسب و کار اینترنتی در ایران و جهان

مدل های رایج کسب و کار اینترنتی که در کشورمان شاهد هستیم، نمونه‌های کوچک‌تر پروژه‌های جهانی هستند که در سطح جهانی پیاده‌سازی شده‌اند. بنابراین می‌توانیم تنها روی نمونه‌های رایج و اصلی این مدل‌ها بحث کنیم که به قرار زیر هستند:

•  مدل فروش مستقیم کالا و خدمات

فروش مستقیم کالا و ارائه خدمات در بستر اینترنت از رایج‌ترین مدلهای کسب و کار اینترنتی در سطح جهان است که بارزترین نمونه‌ی آن را می‌توان سایت‌هایی چون آمازون و علی‌بابا در نظر گرفت. افراد می‌توانند تمام مایحتاج خود از محصولات خوراکی گرفته تا پوشاک، لوازم سرگرمی و حتی اتومبیل را از طریق آن‌ها به صورت آنلاین خریداری کنند.

نمونه داخلی این فعالیت‌ها نیز سایت‌هایی چون دیجی‌کالا و بانه دات‌کام هستند که سال‌هاست با عرضه محصولات در سطح اینترنت به موفقیت‌های چشمگیری رسیده‌اند. ارائه خدمات نیز می‌تواند در سایت‌ها و اپلیکیشن‌ها انجام شود. برای نمونه می‌توان سایت‌ها یا اپ‌هایی را در نظر گرفته که به کمک آن‌ها می‌توان غذا سفارش داد یا خدمات نظافت منزل دریافت کرد.

شما نیز اگر محصول خاصی برای فروش یا خدمت خاصی برای ارائه دارید، می‌توانید با استفاده از این مدل، بوم کسب‌وکار خود را طراحی کرده و به مرحله اجرا در آورید.

•  مدل تولید محتوا

تولید محتوا و یا کانتنت مارکتینگ به‌صورت متنی، تصویری، ویدئویی و …. به‌صورت گسترده در سطح اینترنت انجام می‌شود. برخی از سایت‌ها با ارائه محتوای رایگان، مخاطبین بسیاری را جذب می‌کنند و سپس از طریق تبلیغات به درآمدهای خوبی می‌رسند.

برخی نیز محتوای‌های کاربردی خود را به صورت مستقیم از طریق سایت یا صفحات مجازی خود به فروش می‌رسانند. از جمله بسترهایی که با مدل تولید محتوا به در اینترنت به موفقیت رسیده‌اند، می‌توان سایت‌هایی چون فیلیمو، دیجیاتو، آپارات، کتابراه، ژاکت و … را نام برد.

•  مدل واسطه‌گری

مدل واسطه‌گری و همکاری در فروش اینترنتی نیز طرفداران زیادی در سطح جهان دارد. در این روش افراد خود هیچ محصول یا خدمت خاصی را ارائه نمی‌کنند، بلکه صرفاً از طریق فروش محصولات و خدمات دیگران به درآمد می‌رسند. از جمله نمونه داخلی واسطه‌گری محصولات در کشورمان می‌توانیم به سایت نت‌برگ اشاره کنیم.

سایت‌های چون پونیشا، ایران تایپیست، کاریشه و …. نیز با مدل واسطه‌گری خدمات به موفقیت رسیده‌اند. افرادی می‌توانند توانایی، مهارت و دانش خود را از طریق این سایت‌ها به مشتریان بالقوه خود ارائه کنند و درصدی از درآمد خود را به این سایت‌ها پرداخت نمایند.

البته مارکت پلیس‌ها (Market Place) هم نمونه‌ای از مدل واسطه‌‌ای هستند که دیجی‌کالا اخیراً از این مدل هم بهره گرفته است.

•  مدل آموزش مجازی

در حال حاضر هر نوع آموزشی را می‌توان در قالب کتاب‌های الکترونیکی، ویدئوهای آموزشی و وبینارها دریافت کرد. افرادی که توانایی آموزش یا تدریس دارند، می‌توانند از مدل آموزش مجازی استفاده کرده و با فروش محصولات و کلاس‌های مجازی آموزشی خود به درآمد برسند.

• مدل ترکیبی

مدلهای کسب و کار اینترنتی فوق را می‌توان به صورت ترکیبی به کار گرفت. برای مثال شما می‌توانید به آموزش مجازی بپردازید و در کنار آن، محصولات موردنظر با آموزش خود را نیز به فروش برسانید.

کسی که آموزش طراحی و نقاشی می‌دهد، می‌تواند در کنار پکیج‌های آموزشی خود، محصولات طراحی و نقاشی را هم بفروشد. دیجی‌کالا یکی از اَبَر نمونه‌هایی است که توانسته مدل فروش مستقیم کالا را با مدل واسطه‌گری تلفیق کند و خدمات خود را بسیار بیشتر گسترش دهد.

سخن نهایی

قطعاً شروع هر فعالیتی، چه در فضای فیزیکی و چه در فضای آنلاین، به برنامه‌ریزی دقیق نیاز دارد. درک مدلهای کسب و کار اینترنتی و توجه به انواع کسب و کارهای اینترنتی رایج در جهان به ما می‌فهماند که این برنامه‌ها تا چه حد مهم هستند و برای شروع کار چقدر اهمیت دارند.

پس شما نیز قبل از اجرای هر ایده خود، مدل و بوم کسب و کار آن را با دقت رسم کنید. ممکن است طراحی این مدل چند روز، چند هفته یا چند ماه هم طول بکشد. اما هرچقدر هم که طول بکشد، وجود آن برای شروع کار ضروری است. پس هرگز آن را نادیده نگیرید و از همین حالا طرح اولیه خود را بر روی یک تکه کاغذ رسم کنید. آن‌گاه طرح ابتدایی خود را در پی ارزیابی‌های پی در پی اصلاح فرمایید.

برخی از سوالات رایج: