هوش چیست؟ استعداد چیست؟ هوش و استعداد چه تفاوت‌هایی با هم دارند؟ انواع هوش و انواع استعداد کدام هستند؟ این پرسش‌ها، سوالاتی هستند که هر فردی ممکن است در هر مکان و موقعیتی به‌طور روزمره با آنها مواجه شود. این مقاله از سه بخش تشکیل شده است : 1) هوش چیست؟ استعداد چیست؟ چه تفاوت‌هایی بین هوش و استعداد وجود دارد؟ 2) انواع هوش کدامند؟ 3) انواع استعداد کدامند؟
بدیهی است که انسان‌ها با دانستن توانایی‌ها و ظرفیت‌های ذاتی و اکتسابی خود با سرعت و اطمینان بیشتر می‌توانند به اهداف خود دست یابند و به موفقیت برسند؛ در این راستا، شناخت خود و این توانمندی‌ها و ظرفیت‌ها و دانستن اینکه قوه یادگیری، هوش و استعداد، جایگاه هر یک، قدرت تشخیص و تمیز دادن و نحوه بکارگیری صحیح آنها در تمامی جوانب زندگی از اهمیت بسیار زیادی برخوردار است، در اولویت قرار دارد. تست استعداد یابی کودکان از اهمست بسیاری برخوردار است.
[irp posts=”10093″ name=”0 تا 100 توسعه فردی: از معرفی تا برنامه توسعه فردی (IDP)”] 
هوش به معنی قدرت یادگیری، دانش‌اندوزی، تجربه‌آموزی و انجام کار با درستی و سرعت است و به ذکاوت، زیرکی و توانایی شناخت و درک سریع مسائل پیرامون زندگی مربوط می‌شود. هوش و ذکاوت، ظرفیت یادگیری، استدلال، درک پدیده‌ها، رویدادها، شرایط، حقایق، روابط، مفاهیم و جمع‌آوری و نشر اطلاعات مهم است که با ظرفیت ذهنی و فکری بالا ظهور می‌یابد.
هوش ظرفیت کسب و بکارگیری دانش و معرفت از طریق استدلال و تفکر است. هوش می‌تواند با آموزش، مطالعه، استدلال و درک و شناخت بهبود یابد که البته به‌طور گسترده در انسان مطالعه شده است؛ فقط انسان‌ها نیستند که هوش دارند، حیوان‌ها و گیاهان هم هوش دارند. انسان‌ها از بدو تولد باهوش نیستند، میزان هوشمندی بین چند بچه یکسان است و البته هوش فقط از دوران طفولیت و بر اساس علاقه‌مندی‌ها می‌تواند گسترش یابد.
استعداد قدرت درک و شناخت ذهنی و فکری بالا و توانایی خاص و منحصربفرد شخص برای رسیدن به پیشرفت و موفقیت است. استعداد، ظرفیت و قریحه انجام کار یا مهارت است که از بدو تولد در شخص به‌صورت ذاتی و طبیعی وجود دارد و البته در صورتی که به‌درستی کشف و تشخیص داده شود و برای بکارگیری آن تلاش شود، به‌مرور زمان نیز می‌تواند گسترش یابد.
استعداد نتیجه ذاتی و طبیعی هوش است. فردی که باهوش نباشد نمی‌تواند قریحه و استعداد خود را کشف کند و بنابراین، بااستعداد هم نمی‌تواند باشد، اما قریحه و استعداد از ابتدای تولد در فرد وجود دارد و تنها نیاز به کشف آن است تا با کوشش و برنامه‌ریزی جامع و مدون گسترش یابد. برای پرورش استعداد خود به هوش نیاز دارید تا بتوانید با ذکاوت و فراست زمینه‌های شکوفایی استعداد خود را به‌طور دقیق و درست کشف کنید. با داشتن استعداد، یادگیری مهارت‌ها با صرف انرژی کمتر و زمان کمتر انجام می‌شود.
استعداد ترکیبی از توانایی‌های منحصربفرد و شامل عناصر هوش، دانش، مهارت، تجربه، توانایی یادگیری و پیشرفت، داشتن پشتکار و خودانگیزشی است. هوش و استعداد، هر دو به‌عنوان دانش یا توانایی پسندیده و خوب افراد شناخته می‌شوند که همواره افراد باهوش و بااستعداد تشویق می‌شوند و از آنها قدردانی می‌شود و هر دو ویژگی با یکدیگر در ارتباط هستند. افرادی که باهوش یا بااستعداد هستند به‌وضوح در جامعه از دیگران متمایز می‌شوند.
[irp posts=”12309″ name=”7 تست استعدادیابی برای پیدا کردن استعداد هایتان”] 
1- هوش فضایی-مکانی هوش فضایی-مکانی توانایی تفکر ( و تجسم ) انتزاعی و چندبعدی و داشتن ظرفیت بالا برای استدلال فضایی و مفهوم‌سازی است، مانند آنچه خلبانان، مهندسان، معماران، ، مجسمه‌سازها، جراحان، نقاشان و هنرمندان به آن نیاز دارند یا برای طراحی گرافیک، طراحی داخلی، عکاسی و هوانوردی لازم است.
2- هوش جسمی-حرکتی هوش جسمی-حرکتی به توانایی استفاده از بدن، کنترل حرکات بدن به‌گونه‌ای که نشان‌دهنده قدرت بدنی، چابکی و قابلیت جسمانی بالا باشد، گفته می‌شود. صنعت‌گران، ورزشکاران رشته‌های مختلف، رقاصان و بازیگران از این نوع هوش برخوردارند.
3- هوش موسیقایی-آوایی هوش موسیقایی توانایی درک و تاثیرپذیری از مولفه‌های تشکیل‌دهنده موسیقی ( آهنگ، ریتم، لحن و … ) و شامل توانایی خواندن موسیقی و نواختن آلات موسیقی است. خوانندگان، آهنگ‌سازان و تهیه‌کنندگان و تدوین‌کنندگان موسیقی از این نوع هوش بهره‌مند هستند.
4- هوش زبانی و کلامی هوش زبانی و کلامی شامل توانایی فکرکردن و تاثیرپذیری از لغات، معانی لغات، ترتیب کلمات، صدا، ریتم ( وزن کلمات )، دستور زبان و استفاده از کلمات است. افرادی که از این نوع هوش برخوردارند در به‌یادسپردن اطلاعات، خواندن و نوشتن مهارت دارند، از جمله سخنرانان، نویسندگان، شعرا، روزنامه‌نگاران، ویراستاران و ادبا.
5- هوش ریاضی- منطقی هوش ریاضی- منطقی توانایی و تحلیل منطقی مسائل، انجام عملیات ریاضی و بررسی مسایل به‌صورت علمی است. افرادی که دارای این نوع هوش هستند در توسعه معادلات و فرضیات ریاضی و علمی، اثبات آنها و حل مسائل انتزاعی مهارت دارند؛ دانشمندان، نظریه‌پردازان، مهندسان، ریاضی‌دانان، اقتصاددانان، حسابداران و برنامه‌نویسان کامپیوتر از این دسته افراد هستند.
6- هوش برون‌فردی هوش برون‌فردی توانایی ارتباط و تعامل موثر با دیگران و تاثیرپذیری از روحیات، احساسات، مزاج و انگیزه‌های دیگران و در اصل، توانایی درک دیگران و ارتباط و تعامل مناسب با اطرافیان است. معلمان، رهبران، مدیران، مذاکره‌کنندگان، سیاستمداران و روانشناسان از این نوع هوش برخوردارند.
7- هوش درون‌فردی هوش درون‌فردی توانایی تاثیرپذیری از احساسات، عواطف، دغدغه‌ها، اهداف و ظرفیت برنامه‌ریزی و واکنش‌پذیری باتوجه به ویژگی‌ها و خصوصیات و شناسایی نقاط قوت و ضعف و امیال خود و اداره و کنترل آنها است که به تبع آن، می‌توان زندگی شخصی را با موفقیت اداره کرد. افراد با هر نوع گرایش و علاقه‌مندی می‌توانند دارای این نوع هوش باشند؛ در واقع، این نوع هوش یک هدف برای هر شخصی در جامعه بسیار پیچیده و مدرن امروزی است که باید تصمیمات مهم و تاثیرگذار بر زندگی را برای خود بگیرد و تعیین و هدف‌گذاری کند.
8- هوش طبیعی یا طبیعت‌گرا هوش طبیعی توانایی درک و مشاهده طبیعت، نکات و تفاوت‌های دقیق و ظریف آن و توجه و حساسیت به طبیعت و محیط زیست، از جمله تمایز بین گیاهان، حیوانات و عناصر دیگر طبیعت و زندگی ( هر آنچه مرتبط با طبیعت ) است. زیست‌شناسان، زمین‌شناسان و گیاه‌شناسان در زمره این افراد قرار دارند.
استعداد در انسان‌ها به سه دسته اصلی تقسیم می‌شود که در هر نوع از این استعدادها، نشانه‌هایی برای درک استعداد وجود دارد :
1- استعداد شناختی یا ذهنی انسان‌ها توانایی بیشتری در استعداد شناختی یا استعداد ذهنی دارند. افرادی که دارای این نوع استعداد هستند معمولا” تمرکز بیشتری در انجام کارها دارند، حافظه قوی‌تر و قدرت تفکر، تحلیل، خلاقیت و نوآوری بیشتری نسبت به دیگران دارند و بنابراین، درک و شناخت مسائل پیرامونی برای چنین اشخاصی ساده‌تر و سریع‌تر است.
2- استعداد حسی در استعداد حسی از حواس پنج‌گانه بیشتر بهره گرفته می‌شود. به‌طور مثال، افرادی که در موسیقی استعداد دارند از حس شنوایی خود بیشتر استفاده می‌کنند و افرادی که بینایی بهتری دارند معمولا” تیزبین‌تر هستند.
3- استعداد حسی-حرکتی افراد بهره‌مند از این نوع استعداد، بیشتر واکنش‌پذیر هستند، سرعت عمل بیشتری در فعالیت‌های مختلف دارند و بازخوردها و واکنش‌های بیشتر و سریع‌تری نسبت به رویدادها و مسائل پیرامون خود نشان می‌دهند.
[irp posts=”11233″ name=”رشد شخصی یا فردی چیست و چه تاثیری بر زندگی ما دارد؟”]
از دیدگاه استعدادهای سازمانی یا حرفه‌ای، دو نوع استعداد وجود دارد : تک‌بعدی و چندبعدی. در استعداد تک‌بعدی، فقط یک مهارت یا توانایی خاص فرد شکوفا می‌شود و شخص فقط در یک زمینه یا جنبه بهترین عملکرد و مهارت دارد، مانند مهارت در امور اجرایی، بازاریابی و فروش، سخنرانی، مدیریت تیمی و … .
در استعداد چندبعدی، اشخاص در چندین زمینه مهارت و توانایی کسب می‌کنند، برای مثال، شخصی می‌تواند همزمان در حوزه‌های حسابداری، فروش، تولید و فنی مهارت داشته باشد. سازمان‌ها همواره به‌دنبال استخدام و بکارگیری افرادی با استعدادهای چندبعدی هستند تا به اهداف تدوین و تعیین‌شده و بهره‌وری دست یابند. پیشنهاد می شود مطلبما در خصوص استعدادیابی و تست استعداد یابی ورزشی را مطالعه نمایید.
به‌یاد داشته باشید که این مداقه فقط یک تمرین ساده و سریع برای اینکه استعداد چیست، شناخت استعدادها و درک عمیق‌تر و واضح‌تر شخصیت خود و نیل به اهداف و وضعیتی در زندگی شخصی و حرفه‌ای است که آگاهانه برای رسیدن به آن برنامه‌ریزی کرده‌اید و در این مسیر از هیچ تلاش، جستجو و مشاوره‌ای که نیاز دارید صرفنظر نکنید و از تمامی امکانات، ظرفیت‌ها و ارتباطات خود بهره ببرید.
درصد مطالعه مقاله
