تحلیل رفتار متقابل (Transactional Analysis) که در اواخر دهه 1950 میلادی به وسیله دکتر اریک برن (Eric Berne) مطرح و پایه‌گذاری شده، امروزه در علم روان پزشکی مدرن، از جمله شاخه‌های قابل قبول محسوب می‌شود که مطالعه چگونگی ارتباط و تعامل بین افراد می‌پردازد. این شاخه که به عنوان یک روش درمانی مؤثر به کار برده می‌شود، معتقد است همه افراد دارای ظرفیت رشد شخصیتی و تغییر مثبت هستند.
تحلیل رفتار متقابل به فرد این توانایی را می‌دهد تا بهتر بتواند خود، افکار و احساساتش را بشناسد و در جهت بهبود شخصیت خود، رفتار‌های سازنده و سالم را به کار بگیرد. با استفاده از این تکنیک کاربردی و مهم می‌توان بسیاری از مشکلات و کمبود‌های مربوط به روابط بین فردی را شناسایی کرده و آن‌ها را حل نمود. با توجه به اینکه تحلیل رفتار متقابل در حوزه‌های ارتباطات، مدیریت کسب و کار و تعلیم و تربیت کاربرد گسترده‌ای دارد، در صورتی که شما هم تمایل دارید در مورد این شاخه مدرن علم روانشناسی اطلاعات بیشتری به دست‌آورید، با ما تا پایان این مطلب باشید تا به شما بگوییم ta چیست و چه کاربرد‌هایی دارد؟
منظور از ta یا تحلیل رفتار متقابل چیست؟
در پاسخ به این سؤال که تحلیل رفتار متقابل چیست؟ لازم است بگوییم؛
این تکنیک به عنوان یک نظریه درباره شخصیت مطرح شده و در واقع روش منظمی است که از آن برای روان درمانی در جهت رشد و تغییرات شخصیتی افراد استفاده می‌شود. بررسی رفتار متقابل از نظر عمق تئوری و کاربرد وسیع آن در میان دیدگاه‌های مختلف علم روانشناسی بسیار برجسته است و به عنوان نظریه شخصیت، می‌تواند تصویری از ساختار روان‌شناختی افراد را ارائه دهد.
این تکنیک کاربردی شامل یک الگوی سه بخشی تحت عنوان الگوی نفسانی خود است و کمک می‌کند تا شما بفهمید افراد چگونه رفتار می‌کنند و در قالب رفتار‌های مختلف چگونه شخصیت درونی آن‌ها آشکار می‌شود. علاوه بر این، بررسی رفتار متقابل نظریه‌ای برای ارتباطات فراهم می‌کند که می‌تواند برای مدیریت و تجزیه و تحلیل سازمان‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرد.
در زمینه رشد کودک هم تحلیل رفتار متقابل نظریه‌ای را ارائه می‌دهد و بیان می‌کند که الگو‌های کنونی زندگی هر فرد، ریشه در دوران کودکی او دارد و نحوه زندگی او در دوران بزرگسالی بازتابی از همان روش‌های دوران کودکی او می‌باشد، حتی اگر این بازتاب، نتایجی را به دست آورد که باعث عناد به خود شود و یا بسیار دردناک باشد. از این رو، بررسی رفتار متقابل توضیحاتی را در مورد نظریه آسیب‌شناسی روانی هم ارائه می‌دهد.
یک مورد از کاربرد تحلیل رفتار متقابل در حوزه عملی است و یک نظام روان درمانی را معرفی می‌کند و در نتیجه این تکنیک می‌تواند در درمان انواع مختلفی از اختلالات روانی از مشکلات روزانه گرفته تا روان پریشی‌های بسیار عمیق به کار برده شود. این نظریه همچنین برای مشکلات خانوادگی، فردی، زوجی و یا گروهی هم روش‌های درمانی مؤثری را ارائه می‌دهد. خارج از حوزه درمان، دیگر کاربرد تحلیل رفتار متقابل در مراکز آموزشی است و این تکنیک به دانش‌آموزان و معلمان کمک می‌کند تا آن‌ها بتوانند در وضعیت ارتباطی روشنی قرار بگیرند و از برخورد‌های مخرب و بی‌فایده اجتناب نمایند. این نظریه همچنین نقش بسیار مهمی در مشاوره دارد. در حوزه مدیریت، آموزش ارتباطات و تجزیه و تحلیل سازمان‌ها و ادارات هم این تکنیک می‌تواند بسیار کارآمد و مفید واقع شود. استفاده از این روش به وسیله مددکاران اجتماعی، نیرو‌های انتظامی و پلیس هم از موارد دیگر کاربرد تحلیل رفتار متقابل محسوب می‌شود؛ بنابراین این نظریه می‌تواند در هر زمینه که نیاز به درک افراد، روابط و ارتباطات دارد، مورد استفاده قرار گیرد.
اگر میخواهید درمورد هوش مالی بیشتر بدانید به شما پیشنهاد میکنیم مقاله هوش مالی چیست را مطالعه کنید.
در تئوری تحلیل رفتار متقابل یا ta حالت های مختلف شخصیت شامل کدام موارد می شود؟
هنگامی که یک فرد در حال گفتگوی درونی یا در حال صحبت کردن با دیگران است، احتمال دارد در یکی از حالت‌های شخصیتی زیر قرار بگیرد:
حالت والد؛ منظور بخشی از وضعیت درونی است که بر اساس رفتار پدر و مادر شکل گرفته و به طور معمول شامل همه اتفاق‌های زندگی می‌شود که برای فرد از هنگام به دنیا آمدن تا پنج و هفت سالگی رخ می‌دهد و در این زمان است که بعد شخصیت والد شکل می‌گیرد. در این بعد شخصیتی والدین نقش اساسی دارند و سازنده اصلی آن هستند. نکته‌ای که لازم است به آن توجه شود، این است که همه گفتگو‌ها و رفتار‌هایی که بین پدر و مادر‌ها شکل می‌گیرد، خواه خوب باشد یا بد، از نظر کودک حقیقت بوده و در پس زمینه ذهن او ثبت خواهد شد.
حالت کودک؛ مربوط به تمامی احساسات درونی فرد می‌شود. هنگامی که یک کودک به دنیا می‌آید و هنوز تحت تأثیر محیط اطراف خود قرار نگرفته است، تنها ماهیتی که همراه خود دارد، همان انرژی و نیروی هسته درون است. این نیرو و انرژی عمیق‌ترین سطح روحی و روانی هر فرد را تشکیل می‌دهد و شامل تمامی انگیزه‌های او برای خلاقیت، بصیرت، ر‌ها بودن، کنجکاوی، عشق و… می‌شود.
در ابتدای تولد، معمولاً من کودک که فاقد هر گونه قدرت تفکر و ارزشیابی می‌باشد، تنها هسته درون وجود دارد. او در چند ماه اول تنها دارای احساسات بوده، اما در زمان ده ماهگی رشد بالغ شروع شده و تا 5 سالگی والد درون او شکل می‌گیرد. به این ترتیب، کودکی که در ابتدا تنها دارای احساسات بوده، به مرور زمان در اثر آزمون، تجربه و خطا می‌تواند افکار خود را شکل دهد و ارزش‌هایی را از والدین یا محیط اطراف خود به دست آورد.
حالت بالغ؛ مربوط به بعدی از شخصیت فرد است که با منطق سروکار دارد و باعث می‌شود تا فرد در موقعیت‌های مختلف تصمیمات منطقی بگیرد. در درون همه افراد نیرویی وجود دارد که با عنوان عقل یا مصلحت مطرح می‌شود و ارتباطی با سن و سال نداشته و بر اساس واقعیت‌های موجود آشکار می‌شود. تا قبل از ده ماهگی کودک تنها شامل احساسات است و حرکات خود را با فکر پیش نمی‌برد، اما بعد از گذشت ده ماهگی، فرد می‌تواند اشیا و محیط را به خوبی تشخیص دهد و با فکر کارهای خود را انجام دهد که این وضعیت شروع شخصیت بالغ را نشان می‌دهد. در سال‌های ابتدایی زندگی شخصیت بالغ ضعیف بوده و به راحتی تحت تأثیر والد قرار می‌گیرد و یا تحت احساسات کودک رفتار می‌کند.
اگر میخواهید درمورد فروش مکمل بیشتر بدانیدبه شما پیشنهاد می کنیم مقاله بیش فروشی چیست را مطالعه کنید.
روش درمانی تحلیل رفتار متقابل یا ta چیست؟
هدف از به کار‌گیری تکنیک تحلیل رفتار متقابل در درمان این است که به فرد کمک کند تا او بتواند خودش را بهتر بشناسد و از طریق توسعه بخش بالغ شخصیت خود ظرفیت‌های خود را بهبود و ارتقا بخشد. معمولاً بین درمانگر‌ها و افراد یک قرار داد وجود دارد که در آن اهدافی که می‌خواهند در دوره درمان به آن‌ها دست پیدا کنند، قید می‌شود. اغلب، مسئولیت تمام اتفاقاتی که ممکن است در طول دوره درمان رخ دهد، به فرد واگذار می‌شود. به این صورت، فرد بیشتر در حالت شخصیتی بالغ خود قرار می‌گیرد تا بتواند احساسات، تفکرات و رفتار‌های محدود‌کننده خود را بشناسد.
امنیت، راحتی و احترام هر سه به عنوان پیش نیاز‌های مهم کاربرد تحلیل رفتار متقابل محسوب می‌شوند. بین درمانگر و فرد مورد نظر باید تعامل مثبت وجود داشته باشد و از آنجایی که فرد به دنبال درمان است، معمولاً حتی خارج از دوره درمان هم ارتباط میان درمانگر و فرد پا برجا خواهد بود. درمانگرانی که از تکنیک تحلیل رفتار متقابل استفاده می‌کنند، معمولاً در مسیر درمان از ابزار‌های روانشناسی دیگر همچون علوم رفتاری، روانشناسی پویا و ارتباط درمانی کمک می‌گیرند.
شاید این سؤال برای شما مطرح شود که چه افرادی مخاطبان اصلی تکنیک ta هستند؟ در پاسخ باید بگوییم؛ کاربرد تحلیل رفتار متقابل در حوزه‌های مختلف باعث شده تا بسیاری از متخصصان علوم اجتماعی، والدین و همچنین بسیاری از افراد برای دستیابی به حداکثر توسعه فردی به دنبال استفاده از این تکنیک مؤثر باشند. با توجه به اینکه تحلیل رفتار متقابل روشی مؤثر برای بهبود ارتباط درون فردی و میان فردی است، بیشتر مشاوران برای درمان مشکلات عاطفی و ارتباطی از آن استفاده می‌کنند. علاوه بر این، در حوزه تعلیم و تربیت، این روش می‌تواند بین روان‌شناسان و اصول تعلیم و تربیت متناسب با هر دانش‌آموز یک کانال ارتباطی مؤثر ایجاد کند؛ بنابراین همه گروه‌های سنی می‌توانند مخاطبان تکنیک تحلیل رفتار متقابل باشند و همچنین می‌توان در شرایط مختلف اجتماعی از این روش کاربردی استفاده نمود.
اگر میخواهید درمورد هوش کلامی بیشتر بدانید به شما پیشنهاد میکنیم مقاله تقویت هوش کلامی را مطالعه کنید.
اگر در مورد تفکر انتقادی چیزی نمیدانید مقاله تفکر انتقادی چیست را مطالعه کنید تا بتوانید از این مهارت استفاده کنید.
کلام آخر
با توجه به مطالب بیان شده؛ محیط و ارتباطات اجتماعی می‌تواند نقش مهمی در تحلیل رفتار متقابل داشته باشد، اما با این وجود، افراد خود مسئول زندگی و رفتارشان هستند و باید این مسئولیت را بپذیرند و به نقش خود در زندگی بیشتر از هر عامل دیگری توجه نمایند. در صورتی که میخواهید اطلاعات بیشتری در مورد اینکه تحلیل رفتار متقابل چیست؟ به دست‌آورید، می‌توانید در کارگاه‌های مهارت ارتباط با رویکرد تحلیل رفتار متقابل شرکت کنید تا بهتر بتوانید چگونگی احساسات، افکار و رفتار‌های خود را پیدا کنید و در زندگی و روند فعالیت‌های روزانه خود تغییرات لازم را اعمال نمایید. همچنین اگر درباره کاربرد تحلیل رفتار متقابل یا ta سؤال یا ابهامی داشتید، می‌توانید با مشاوران مجموعه ما در ارتباط باشید تا شما را راهنمایی کنند.